ΝΕΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΑΝΤΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

136 | Νεανική Παραβατικότητα & Αντεγκληματική Πολιτική σβάλλουν θεμελιώδη δικαιώματα. 30 Το κυριότερο όμως είναι ότι δεν κατάφερε να απαντήσει με σαφήνεια στο πρωταρχικό ερώτημα του Becker: «ποιος θέτει τους κανόνες και γιατί». Ίσως γιατί οι θεωρητικοί αυτής της κατεύθυνσης (Lemert, Becker, Erikson, Kitsuse), απέφυγαν να μεταφέρουν την ανάλυση σε ένα πιο δομι- κό επίπεδο, με επίκεντρο το κράτος, τις κοινωνικές δομές και τις σχέσεις εξουσίας που τις ορίζουν. 31 2.3 Νεολαία και «ηθικοί πανικοί» Μία πολύ ενδιαφέρουσα μετεξέλιξη της θεωρίας της ετικέτας αποτελεί η θεωρία των ηθικών πανικών (moral panics), έννοια που εισήγαγε αρχικά ο Jock Young και καθιέρωσε ο Stanley Cohen. 32 Το ίδιο νήμα σκέψης θα συνεχίσουν λίγο αργότερα ο Stuart Hall και οι συνεργάτες του. Στην προσέγγιση αυτή τίθενται στο επίκεντρο οι διαδικασίες εφαρμογής του νόμου και η κοινωνική κατασκευή της εγκληματι- κότητας μέσω διάχυσης αισθημάτων φόβου και απειλής στο κοινωνικό σώμα. Οι διαδικασίες αυτές δημιουργούν συνθήκες «έκτακτης ανάγκης», ενώ ταυτόχρονα πυροδοτούν τους μηχανισμούς επίσημου κοινωνικού ελέγχου κατά τρόπο δυσα- νάλογο με την αρχική εκδήλωση ενός γεγονότος ή φαινομένου. 33 Η μελέτη του Stanley Cohen έχει ως σημείο αναφοράς τις συμπλοκές ανάμεσα σε δύο νεανικές ομάδες, τους «mods» και τους «rockers» στο Clacton, ένα μικρό πα- ραθαλάσσιο προάστιο της ανατολικής ακτής του Λονδίνου κατά τη διάρκεια ενός Σαββατοκύριακου το 1964. Τα επεισόδια επεκτάθηκαν γρήγορα και σε άλλες πό- λεις (Brighton, Great Yarmouth, Southend, Hastings και Margate). 34 Πρωταγωνιστές 30. Muncie, J. (2009), ό.π., σ. 129. 31. Η απουσία αυτή ήταν δικαιολογημένη για δύο λόγους: Αφενός διότι παραμένοντας πιστοί στις μεθοδολογικές αρχές της συμβολικής διαντίδρασης εστίασαν σε ένα μέσο κοινωνιολογικό επί- πεδο ανάλυσης και αφετέρου διότι όλοι οι θεωρητικοί αυτής της κατεύθυνσης ήταν Αμερικάνοι και επηρεασμένοι από την αμερικανική κοινωνιολογική παράδοση του κοινωνικού ελέγχου (βλ. ανωτέρω σχολή του Σικάγο). Σύμφωνα με αυτήν την παράδοση ο κοινωνικός έλεγχος δεν είναι κάτι που πηγάζει σε ευθεία γραμμή εξουσίας από το κράτος προς τους πολίτες αλλά διαμορφώ- νεται σε ένα μέσο κοινωνικό επίπεδο. Λάζος, Γ. (2007), Κριτική Εγκληματολογία , Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη, σ. 108-109. 32. Βλ. Young, J. (1971), “The Role of Police as Amplifiers of Deviancy, Negotiators of Reality and Translators of Fantasy: Some consequences of our present system of drug control in Notting Hill” in Cohen S. (1971), Images of Deviance, Harmondsworth: Penguin, pp. 27-62 και Cohen, S. (1972/2011), Folk Devils and Moral Panics. The creation of the Mods and Rockers , London & N.Y: Routledge Classics. 33. Στην ελληνική βιβλιογραφία βλ. Καρύδης, Β. (2010), Όψεις κοινωνικού ελέγχου στην Ελλάδα-Ηθικοί Πανικοί, Ποινική Δικαιοσύνη , Αθήνα-Κομοτηνή: Αντ. Ν. Σάκκουλας και Καρύδης Β.-Χουλιάρας Aθ. (Επιμ.), (2015), Ηθικοί Πανικοί, Εξουσία και Δικαιώματα. Σύγχρονες Προσεγγίσεις . Αθήνα-Θεσσαλο- νίκη: Σάκκουλας. 34. Cohen, S. (1972/2011), ό.π., σ. 23. Πρβλ και την ενδιαφέρουσα μελέτη της Κουκουτσάκη, η οποία μεταφέρει την οπτική και μεθοδολογία της θεωρίας του ηθικού πανικού στην κατασκευή του «Δεκέμβρη 2008», Βλ. Κουκουτσάκη, Α. (2009), «Νεολαία και ηθικοί πανικοί» σε Πιτσελά, Α.