ΟΙ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΕΚΠΙΠΤΟΜΕΝΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ

1 Ι. Εισαγωγή Για την πραγμάτωση της συνταγματικής επιταγής του άρ. 4, παρ. 5 Σ., που καθιε- ρώνει την αρχή της φοροδοτικής ικανότητας, σύμφωνα με την οποία όσοι είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας πρέπει να επιβαρύνονται φορολογικά, ανάλογα με τις δυνάμεις τους, υιοθετήθηκε από τους εκάστοτε ΚΦΕ ένας μηχανισμός εξεύρεσης του φορολογητέου εισοδήματος (ή του καθαρού εισοδήματος ή κέρ- δους, δεδομένου ότι οι όροι αυτοί μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναλλακτικά), με την αφαίρεση από το ακαθάριστο εισόδημα των, εκ του νόμου, αναγνωριζό- μενων εκπιπτόμενων δαπανών, ήτοι των εξόδων, στα οποία υποβλήθηκε ο φο- ρολογούμενος για την απόκτηση του εν λόγω ακαθάριστου εισοδήματος. Με τον τρόπο αυτόν διασφαλίζεται η εύρεση του φορολογητέου εισοδήματος, ήτοι του πραγματικού εισοδήματος επί του οποίου θα εφαρμοστεί ο οικείος φορολογικός συντελεστής (ΣτΕ επταμ. 2603/2007, ΣτΕ Ολ 1853/2015, ΣτΕ 1143/2018). Ωστόσο, πρέπει να επισημανθεί ότι ο ανωτέρω μηχανισμός εξεύρεσης του φο- ρολογητέου εισοδήματος ισχύει μόνο στο πλαίσιο της απόκτησης ακαθάριστων εισοδημάτων από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας. Ειδικότερα, εισόδημα από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας απο- κτούν: α) Τα ΝΠ και οι νομικές οντότητες, ήτοι: – οι κεφαλαιουχικές εταιρείες, που συστάθηκαν στην ημεδαπή ή στην αλλο- δαπή, – οι προσωπικές εταιρείες, που συστάθηκαν στην ημεδαπή ή στην αλλοδαπή, – τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ που συστάθηκαν στην ημε- δαπή ή την αλλοδαπή και στα οποία περιλαμβάνονται και τα κάθε είδους σωματεία και ιδρύματα, – οι συνεταιρισμοί και ενώσεις αυτών, – οι κοινωνίες αστικού δικαίου, αστικές κερδοσκοπικές ή εταιρείες συμμε- τοχικές ή αφανείς, εφόσον ασκούν επιχείρηση ή επάγγελμα, – οι κοινοπραξίες, – οι νομικές οντότητες που ορίζονται στο άρ. 2 ΚΦΕ και δεν περιλαμβάνονται σε μία από τις προηγούμενες περιπτώσεις. Ως ακαθάριστο εισόδημα από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας, από το οποίο θα εκπέσουν οι εκ του νόμου αναγνωριζόμενες δαπάνες, θεωρούνται όλα τα έσοδα που αποκτούν τα ΝΠ και οι νομικές οντότητες, ανεξάρτητα από την πηγή εισοδήματος, π.χ., το εισόδημα από ακίνητα που αποκτά ΝΠ συνιστά πάντα εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα (άρ. 47, παρ. 2 ΚΦΕ). Ειδική αναφορά πρέπει να γίνει στα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ, στα κάθε είδους σωματεία και ιδρύματα, για τα οποία ως ακαθάριστο εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα δεν νοούνται τα έσοδα που προκύπτουν κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους, τα οποίααποτελούν εισροές