Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΠΛΟΙΩΝ

372 ΝΟΜΙΚΗ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΝΑΥΤΙΚΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΣ ουσιακής κατάστασης 1320 , και εκείνης που θα υπήρχε χωρίς το ζημιογόνο γεγονός 1321 . Η διαφορά μεταξύ των δύο μεγεθών είναι η ζημία 1322 . Όταν από το ζημιογόνο γεγο- νός προκύπτει και ωφέλεια του ζημιωθέντος, πραγματική ζημία είναι ό,τι υπολείπεται μετά την αφαίρεση της ωφελείας αυτής (συνυπολογισμός ζημίας κέρδους) 1323 . Τού- το προκύπτει κατ’ αντιδιαστολή και από τη διάταξη του άρθρου 930 εδάφιο γ´ ΑΚ, η οποία έχει ως προϋπόθεση τη γενική περί συνυπολογισμού ωφελείας και ζημίας αρχή, από την οποία εισάγει εξαίρεση. Σύμφωνα με την ορθότερη γνώμη 1324 , για τον προσ- διορισμό της ωφέλειας, ως κριτήριο θα πρέπει να αξιοποιηθεί ο σκοπός της πράξης, σύμβασης ή διάταξης νόμου, βάσει της οποίας ο ζημιωθείς αποκτά το κέρδος. Εάν ο σκοπός αυτός συμπίπτει με αυτόν του δικαίου της αποζημίωσης (δηλαδή την αποκατά- σταση της ζημίας), θα πρέπει να λαμβάνει χώρα συνυπολογισμός ζημίας και κέρδους. Αντίθετα, εάν το κέρδος προέρχεται από πράξη, σύμβαση ή διάταξη νόμου, η οποία έχει αυτοτελή σκοπό σε σχέση με αυτόν του δικαίου της αποζημίωσης (λ.χ. ενίσχυσης του ζημιωθέντος), τότε δεν θα συνυπολογιστεί η ζημία 1325 . Σύμφωνα με το κριτήριο αυτό, δεν συνυπολογίζεται ούτε το κέρδος που προέκυψε από αυτόνομη δραστηριό- τητα του ζημιωθέντος, πέρα από την υποχρέωσή του να περιορίσει τη ζημία (ΑΚ 300), στην έκταση που η δραστηριότητα αυτή συνίσταται στην ένταση των προσωπικών προσπαθειών του ζημιωθέντος για να αντιμετωπίσει την προκληθείσα ζημία 1326 . Περαιτέρω, αντικείμενο του συμπληρωματικώς εφαρμοστέου δικαίου αποτελεί και το ζήτημα του προσδιορισμού του προσώπου που έχει έννομο συμφέρον να εγείρει 1320. Κρίσιμη είναι η όλη περιουσιακή κατάσταση, δηλαδή η επίπτωση του ζημιογόνου γεγονότος σε όλα τα περιουσιακά αγαθά του ζημιωθέντος, και όχι μόνον η βλάβη του συγκεκριμένου και άμεσα θιγέντος αγαθού. Επομένως, στην έννοια της ζημίας υπάγεται κάθε επιβλαβές αποτέλεσμα, που υπέστη ο ζημιωθείς σε όλη του την περιουσία. 1321. Βλ., από την νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων, ΑΠ 1246/2003 ΕΕμπΔ 2004,134 = ΕΝαυτΔ 2004,1 = ΕλλΔνη 2004,396 = ΧρΙΔ 2004,127. Βλ., επίσης, Σαϊτάκη , Χρόνος υπολογι- σμού…, 32 επ., Κοντογιάννη , Η συνυπευθυνότητα…, 222 επ.. 1322. Βλ. Σταθόπουλο , Γενικό ενοχικό δίκαιο, § 8, αρ. 48. Βλ. επίσης άρθρο 10.101 των Αρχών του Ευρωπαϊκού Δικαίου των Αδικοπραξιών. 1323. Ο ισχυρισμός περί συνυπολογισμού συνιστά γνήσια ένσταση (κρατούσα και ορθότερη γνώ- μη), αν και υποστηρίζεται και η άποψη ότι πρόκειται για ένσταση καταλυτική, βλ. σχετικά ΜΕφΠειρ 566/2018 ΕΝαυτΔ 2018,116, Παναγιωτόπουλο , Ο συνυπολογισμός…, 296 επ.. 1324. Βλ. ΜΠρΘεσ/νίκης 6807/2017 Αρμ. 2017,1176, Απ. Γεωργιάδη , Ενοχικό δίκαιο, γενικό μέρος, § 11, αρ. 22, Σταθόπουλο , Γενικό ενοχικό δίκαιο, § 9, αρ. 52 επ., Σαϊτάκη , Χρόνος υπολογι- σμού…, 59-60, Παναγιωτόπουλο , Ο συνυπολογισμός…, 84 επ., Κοντογιάννη , Η συνυπευθυνό- τητα…, 222 επ.. 1325. Βλ. επίσης άρθρο 10.103 των Αρχών του Ευρωπαϊκού Δικαίου των Αδικοπραξιών. Κρατούσα πάντως είναι η γνώμη ότι θα πρέπει εν προκειμένω να εφαρμοστεί η θεωρία της πρόσφο- ρης αιτιότητας, με την έννοια ότι συνυπολογίζεται στη ζημία τυχόν κέρδος, μόνον αν αυτό βρίσκεται σε πρόσφορη αιτιώδη συνάφεια με το ζημιογόνο γεγονός, δηλαδή αν το κέρδος θα ήταν αποτέλεσμα του ζημιογόνου αποτελέσματος κατά την κανονική πορεία των πραγ- μάτων, βλ. ΑΠ 74/2014 ΕΠολΔ 2014,493, με παρατηρ. Παναγιωτόπουλου, ΑΠ 762/2007 ΝοΒ 2007,1561, Παναγιωτόπουλο , Ο συνυπολογισμός…, 71 επ.. 1326. Για τη διαφορά ανάμεσα στην ένσταση συνυπολογισμού ζημίας κέρδους και αυτή του συ- ντρέχοντος πταίσματος, βλ. Παναγιωτόπουλο , Ο συνυπολογισμός…, 306, υποσημ. 847.