ΚΑΤ’ ΑΡΘΡΟ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΧΑΡΤΗ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΈΝΩΣΗΣ

4 Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ των Κοινοτήτων, κατόπιν δε, σε περιορισμένο βαθμό, και σε αποφάσεις του Δικα- στηρίου 13 . Η διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης χρειάσθηκε να διέλθει από την αποτυχη- μένη προσπάθεια υιοθέτησης του Σχεδίου Συνθήκης για το Σύνταγμα της Ευρώπης (2004-2007) 14 , ώστε να αναχθεί ο Χάρτης σε δεσμευτικό κείμενο, αυξημένης τυπι- κής ισχύος, με την υπογραφή και έναρξη εφαρμογής της Μεταρρυθμιστικής Συνθή- κης (Συνθήκη Λισσαβώνας), της 1.12.2009. Είχαν προηγηθεί κάποιες προσαρμογές στο κείμενό του (Στρασβούργο, 12.12.2007). Ύστερα από σαράντα περίπου χρόνια ικανοποιητικής προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων στις Κοινότητες, και κα- τόπιν στην Ένωση, αποκλειστικά μέσω της νομολογίας του Δικαστηρίου, η Ένωση απέκτησε έτσι έναν καταγεγραμμένο, δεσμευτικό κατάλογο θεμελιωδών δικαιωμά- των. Η μέριμνα ωστόσο, για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ευ- ρωπαϊκή Ένωση μετά τη Συνθήκη της Λισσαβώνας ήταν ευρύτερη και το καθήκον για σεβασμό των δικαιωμάτων αυτών απέκτησε μετά τον Δεκέμβριο 2009 στο ενω- σιακό πλαίσιο νέες θεσμικές διαστάσεις. Πράγματι, τα «ανθρώπινα δικαιώματα» αναφέρονται και στο άρθρο 2 ΣΕΕ, ως τμήμα των αξιών επί των οποίων βασίζεται η Ένωση. 15 Σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ.3 ΣΕΕ η προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων συνιστά κεντρικό άξονα των σχέσεων της Ένωσης με τον υπόλοιπο κόσμο. Ο σεβασμός των «θεμελιωδών δικαιωμάτων» συνοδεύει επίσης τη συγκρότηση του Χώρου Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύ- νης κατά το άρθρο 67 ΣΛΕΕ. Η καθοριστική ωστόσο διάταξη για τα θεμελιώδη δικαι- ώματα στην Ένωση είναι το άρθρο 6 ΣΕΕ , το οποίο εισάγει μια τριπλή κατοχύρωσή τους με την καθιέρωση τριών αξόνων προστασίας. Στην 1 η παράγραφό του, το άρθρο 6 ΣΕΕ αναγνωρίζει τα δικαιώματα, τις ελευθε- ρίες και τις αρχές του Χάρτη , προσδίδοντάς του νομικό κύρος ίδιο με αυτό των δυο Συνθηκών. Κατ’ ακριβολογία, το άρθρο 6 παρ.1 ΣΕΕ δεν αναγνωρίζει τον ίδιο τον Χάρτη, αλλά, ρητά, μόνον τις τρείς κατηγορίες διατάξεών του, τα δικαιώματα, τις ελευθερίες και τις αρχές που περιέχει 16 . Συγχρόνως, θέλοντας ίσως να προλάβει αντιδράσεις των κρατών μελών, διαβεβαιώνει ότι ο Χάρτης δεν πρόκειται να ισχύ- 13. Βλ. λχ. ΔΕΚ 11.12.2007, C-341/05, Laval, EU:C:2007:809, σκ.91 (για το άρθρο 28 ΧΘΔ σχετικά με το δικαίωμα διαπραγμάτευσης και συλλογικών δράσεων, όπου και τονίζεται η παραπομπή του άρ- θρου «στο κοινοτικό δίκαιο και στις εθνικές νομοθεσίες και πρακτικές») καθώς και ΔΕΚ 14.2.2008, C-244/06, Dynamic Medien , EU:C:2008:85, σκ.41 (για το άρθρο 24 ΧΘΔ, σχετικά με την προστασία του παιδιού). 14. Στο Σχέδιο Συντάγματος ο Χάρτης της Νίκαιας ενσωματωνόταν στο κείμενό του και καταλάμβανε στο μέρος ΙΙ τα άρθρα ΙΙ-62 έως ΙΙ-114, ενώ είχαν προηγηθεί κάποιες μεταβολές στις διατυπώσεις του. 15. Η αποδοχή των αξιών αυτών αποτελεί προϋπόθεση της ένταξης κάθε νέου κράτους μέλους στην Ένωση (άρθρο 49 ΣΕΕ), η δε σοβαρή και διαρκής παράβασή τους οδηγεί σε υψηλού συμβολισμού, αλλά και πρακτικών επιπτώσεων, κυρώσεις σε βάρος του κράτους μέλους (άρθρο 7 ΣΕΕ). 16. Για τις ενδεχόμενες συνέπειες της διαφοροποίησης αυτής βλ. F.S CHORKOPF , σε Grabitz/Hilf/Nettes- heim (Hrsg.), Das Recht der Europäischen Union. Kommentar - Bd 1 (κινητά φύλλα, Οκτώβριος 2019), υπό άρθρο 6 ΣΕΕ, αριθ.20-21, καθώς και, ως προς τη διάκριση δικαιωμάτων και αρχών ειδικότερα, κατωτ. αριθ.43-46. 10 11 12