ΚΑΤ’ ΑΡΘΡΟ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΧΑΡΤΗ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΈΝΩΣΗΣ

5 EΙΣΑΓΩΓΗ σει πέραν των ορίων των δυο Συνθηκών και δεν επιτρέπεται να δώσει αφορμή για οποιαδήποτε διεύρυνση των αρμοδιοτήτων της Ένωσης (άρθρο 6 παρ.1, δεύτερο εδάφιο, ΣΕΕ) 17 . Ο δεύτερος άξονας προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ένωση κατα- γράφεται στη 2 η παράγραφο του άρθρου 6, με την οποία εισάγεται αρμοδιότητα της Ένωσης για προσχώρηση στην ΕΣΔΑ, όπως είχε υποδειχθεί με την γνωμοδό- τηση 2/94 του Δικαστηρίου 18 . Η προσχώρηση αυτή προβλέπεται και ως υποχρέωση για την Ένωση, τα δε βήματα που έχουν γίνει μέχρι στιγμής προς την κατεύθυνση της προσχώρησης στην ΕΣΔΑ, παρουσιάζονται κατωτέρω 19 . Τέλος, η 3 η παράγραφος του άρθρου 6 ΣΕΕ προσδιορίζει τον τρίτο άξονα σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ένωση, ο οποίος αναφέρεται εκ νέου στα θεμε- λιώδη δικαιώματα, πλέον όμως ως γενικές αρχές του δικαίου της Ένωσης. Τα θεμε- λιώδη δικαιώματα, όπως κατοχυρώνονται από την ΕΣΔΑ και όπως απορρέουν από τις κοινές συνταγματικές παραδόσεις των κρατών μελών, εξακολουθούν να αποτε- λούν, όπως και πριν από τη Συνθήκη της Λισσαβώνας, μέρος των γενικών αρχών του δικαίου της Ένωσης. Με τον τρόπο αυτόν δεν διατηρείται απλώς η σημασία της νομολογίας του Δικαστηρίου, που διαμόρφωσε τον άγραφο κατάλογο θεμελιωδών δικαιωμάτων, ώστε να διασφαλίζεται η σύνδεση με το παρελθόν. Παραμένει συγ- χρόνως ανοιχτός ο δίαυλος για μια δημιουργική παρέμβαση του Δικαστηρίου, μέσω της νομολογιακής εξέλιξης του άγραφου καταλόγου θεμελιωδών δικαιωμάτων, προοπτική που αφορά το μέλλον. Με δεδομένο, βέβαια, τον πλούτο, την ποικιλία και τη σύγχρονη μορφή των θεμελιωδών δικαιωμάτων του Χάρτη, η ανάγκη για αναγνώριση κάποιου νέου θεμελιώδους δικαιώματος μέσω της νομολογίας των δυο ενωσιακών Δικαστηρίων δεν φαίνεται πολύ πιθανή. Τίποτε δεν αποκλείει πά- ντως, οι επαναλαμβανόμενες τεχνολογικές επαναστάσεις ή απρόβλεπτες καταστά- σεις όπως η τωρινή πανδημία του κορονοϊού, να αναδείξουν κενά του σημερινού πλέγματος προστασίας. Τέτοια κενά είναι ευκολότερο να καλυφθούν με παρέμβαση των Δικαστηρίων της Ένωσης, παρά να χρειασθεί η χρονοβόρα αναθεώρηση του Χάρτη. Η εκπόνηση του Χάρτη και η ένταξή του στους κανόνες του πρωτογενούς δικαίου καλλιέργησε, όπως είναι φυσικό, πολλές προσδοκίες στο νομικό κόσμο της Ευρώ- πης. Ο ίδιος ο Χάρτης δηλώνει ότι επιδιώκει να ενισχύσει την προστασία των θε- μελιωδών δικαιωμάτων, «…. καθιστώντας τα πιο αντιληπτά σε ένα Χάρτη», αν και παραμένει το ερώτημα κατά πόσον εισφέρει επί της ουσίας προστιθέμενη αξία, και δη σημαντική, σε σχέση με την προϋπάρχουσα κατάσταση στην προστασία των θε- 17. Η διαβεβαίωση επαναλαμβάνεται και από το άρθρο 51 παρ. 2, για το οποίο βλ. κατωτ. αριθ. 65-67. Ο Χάρτης σέβεται επίσης την αρχή της επικουρικότητας (7 η αιτιολογική σκέψη του προοιμίου)· βλ. και εδώ κατωτ. υπό άρθρο 51 ΧΘΔ, αριθ. 56-58. 18. Βλ. ανωτ. υποσημ.10. 19. Βλ. κατωτ. αριθ.60. 13 14 15