ΚΑΤ’ ΑΡΘΡΟ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΧΑΡΤΗ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΈΝΩΣΗΣ

8 Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ μα χρηστής διοίκησης), τα δυο Δικαστήρια της Ένωσης φαίνεται να ακολουθούν, σε ορισμένες τουλάχιστον περιπτώσεις, προσέγγιση επιτρέπουσα την επέκταση της εμβέλειάς τους, έστω υπό την ιδιότητα των γενικών αρχών (κατωτ. αριθ.46), και στα κράτη μέλη 28 . Τρίτα κράτη, εκτός της Ένωσης, δεν δεσμεύονται βεβαίως από την υποχρέωση σε- βασμού του Χάρτη 29 , το ίδιο ισχύει δε και για τη δράση διεθνών οργανισμών 30 . Περαιτέρω το Δικαστήριο έκανε ήδη δεκτό ότι ως προς ορισμένες διατάξεις του ο Χάρτης μπορεί να δεσμεύει ακόμη και απλούς ιδιώτες 31 . Αυτό, έχοντας νομολογή- σει ότι η περί αποδεκτών των επιταγών του Χάρτη διάταξη του άρθρου 51 παρ.1, « δεν θίγει το ζήτημα αν οι ιδιώτες [...] μπορεί, ενδεχομένως, να έχουν την υποχρέωση τη- ρήσεως ορισμένων διατάξεων του εν λόγω Χάρτη και δεν μπορεί να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι αποκλείει πάντοτε το ενδεχόμενο αυτό » 32 . Γενικότερα πάντως, όπως προκύπτει από τα ήδη λεχθέντα (ιδίως στον αριθ.14), τα θεμελιώδη δικαιώματα στο εσωτερικό της Ένωσης δεν εξαντλούνται αποκλειστι- κά και μόνον στο γραπτό κείμενο του Χάρτη. Αποτελούν έννοια ευρύτερη, ενώ νέα θεμελιώδη δικαιώματα μπορεί να αποκρυσταλλώνονται επίσης από γενικές αρχές του δικαίου (άρθρο 6 παρ.3 ΣΕΕ). Ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ένωση και στα κράτη μέλη παραμένει έννοια ρευστή, η οποία μπορεί να εξελίσσε- ται διαρκώς. Το περιεχόμενο του Χάρτη αντλήθηκε από ποικίλες πηγές , που αναφέρονται μά- λιστα στο άρθρο 52, όχι τόσο υπό την ιδιότητά τους ως πηγών, αλλά για να κατα- γραφεί ότι ο Χάρτης θα συμβιώσει με τα εκ των πηγών αυτών δικαιώματα. Κατά πρώτον αποτελεί καταγραφή και κωδικοποίηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων του άγραφου καταλόγου, τον οποίον διέπλασε εδώ και χρόνια το Δικαστήριο (άρθρο 52 παρ.4). Κατά δεύτερον προσδιορίσθηκε σε μεγάλο βαθμό και ποικιλοτρόπως από τους κανόνες της ΕΣΔΑ (άρθρο 52 παρ.3), αλλά και από άλλα κείμενα, όπως λχ. τους κοινωνικούς χάρτες που έχουν υιοθετηθεί από την Ένωση και το Συμβούλιο της Ευρώπης. Τρίτον, ενσωματώνει επίσης και θεμελιώδη δικαιώματα που «αποτελούν αντικείμενο διατάξεων των συνθηκών» (άρθρο 52 παρ.2 ) 33 . 28. Λόγου χάρη για τις εγγυήσεις που πηγάζουν από την αρχή της χρηστής διοίκησης· βλ. κατωτ. υπό άρθρο 41 ΧΘΔ, αριθ.4. 29. Έτσι ΓΔ 16.10.2014, συνεκδικ.υποθ. T-208/11 και T-508/11, Liberation Tigers of Tamil Eelam , EU:T:2014:885,σκ.138. 30. ΔΕΚ 3.9.2008, συνεκδικ.υποθ. C-402/05 και C-415-05, Kadi και Al Barakaat , EU:2008:461, σκ.287 (με αφορμή τον ενδεχόμενο έλεγχο από τον κοινοτικό δικαστή της νομιμότητας ψηφίσματος εκδοθέ- ντος από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ). 31. Βλ. και κατωτ αριθ.36 in fine . 32. ΔΕΕ 6.11.2018, συνεκδικ.υποθ. C-569/16, Stadt Wuppertal κ. Bauer, και C-570/16, Willmeroth κ. Βros- sonn , EU:C:2018:871 (στο σχολιασμό μας των άρθρων 31 και 51 ΧΘΔ, και για τους λόγους που εξη- γούνται στην υποσημ.48 του δεύτερου εξ αυτών, η εν λόγω απόφαση αναφέρεται ως « Bauer & Βros- sonn ») σκ.87, και C-684/16, Max-Planck κ. Shimizu , EU:C:2018:874, σκ.76. 33. Όπως λχ. εκείνα του άρθρου 157 ΣΛΕΕ (ισότητα αμοιβών ανδρών και γυναικών για όμοια εργασία ή εργασία της ίδιας αξίας), που εμπίπτουν και στο άρθρο 23 ΧΘΔ (ισότητα γυναικών και ανδρών), ιδί- 23 24 25 26