Η ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ ΣΤΟΝ ΚΩΔΙΚΑ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

ΟΙ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΣE ΞΕΝΕΣ ΕΝΝΟΜΕΣ ΤΑΞΕΙΣ | 53 κατηγορουμένου και έχουν καταστήσει τις δίκες στις ΗΠΑ ιδιαίτερα δαπανηρές και χρονοβόρες. Ο δεύτερος κρίσιμος παράγοντας, που διαχρονικά ενισχύει την αξιοποίηση του plea bargaining, είναι η αρχή της σκοπιμότητας στη δίωξη των εγκλημάτων. Στον εισαγγελέα έχει χορηγηθεί η διακριτική ευχέρεια να απέχει από τη διερεύνηση των υποθέσεων, να τις διεκπεραιώνει συμβιβαστικά ή να τις οδηγεί στο ακροα- τήριο 166 . Αυτές οι δυνατότητες αποκτούν ακόμη ευρύτερη διάσταση και μεγα- λύτερη σημασία, όταν συνυπολογίζονται δύο ιδιότητες του εισαγγελέα, που δεν συναντώνται στα ηπειρωτικά δίκαια, ήτοι αυτές του διαδίκου και του πολιτικού προσώπου. Ο εισαγγελέας στις ΗΠΑ είναι ενταγμένος στην εκτελεστική εξου- σία, αποτελώντας υπάλληλο της κυβέρνησης, ενώ στις περισσότερες πολιτείες ο Ανώτατος Εισαγγελέας της Περιφέρειας (District Attorney) εκλέγεται από τους πολίτες 167 . Κρίνεται δε ότι κερδίζει μία δίκη, όταν ο κατηγορούμενος καταδικάζε- ται, κάτι που φυσικά δεν ισχύει στα ηπειρωτικά συστήματα. Και εύλογα τον απα- σχολεί εντονότερα η δημόσια εικόνα του, η οποία καθρεφτίζεται περισσότερο στον αριθμό και το ποσοστό καταδικών, που επιτυγχάνει, και λιγότερο στο ύψος των επιβαλλόμενων ποινών. Με άλλα λόγια, ο Αμερικανός εισαγγελέας ενδιαφέ- ρεται για την αντιστοιχία νικών και ηττών στις υποθέσεις, που χειρίζεται, και κάθε καταδικαστική απόφαση ύστερα από τη δήλωση αναγνώρισης της ενοχής του κατηγορουμένου (guilty plea) προσμετράται στο βιογραφικό του ως νίκη, ενώ στο ακροατήριο αντιμετωπίζει πάντα τον –άλλοτε μεγαλύτερο και άλλοτε μικρό- τερο, πάντως υπαρκτό– κίνδυνο της ήττας 168 . ακαδημαϊκούς σκοπούς. Βλ. B. Spencer , Estimating the Accuracy of Jury Verdicts, Institute for Policy Research, Northwestern University, Working Paper Series, 2007, σελ. 25. 166. Βλ. Ε. Luna & Μ. Wade , Prosecutors as Judges, Washington & Lee Law Review, Volume 67, 2010, σελ. 1428. 167. Βλ. Σ. Αδάμ , Plea Bargaining στην Ελληνική Έννομη Τάξη; Εξέταση του θεσμού και της πιθανότητας εισαγωγής του στη χώρα μας, The Art of Crime, τεύχος 17, 2011, σελ. 6. Οι προϊστάμενοι των πολιτειακών εισαγγελιών εκλέγονται από τους πολίτες σε όλες σχεδόν τις πολιτείες, με την εξαίρεση μόνο τεσσάρων πολιτειών και της πρωτεύουσας, όπου ο πο- λιτειακός εισαγγελέας διορίζεται από τον κυβερνήτη. Αντίθετα, οι ομοσπονδιακοί εισαγ- γελείς επιλέγονται από τον προϊστάμενο κάθε ομοσπονδιακής περιφέρειας. Βλ. Γ. Παπα- δημητράκη , Ο θεσμικός ρόλος της εισαγγελικής αρχής στις ΗΠΑ υπό το πρίσμα της αρχής της σκοπιμότητας, Ποινική Δικαιοσύνη 2011, σελ. 374 και 377. 168. Κάτι, βέβαια, που σημαίνει ότι το ποσοστό των καταδικαστικών αποφάσεων δεν αποτε- λεί στην πράξη αξιόπιστο κριτήριο για την αξιολόγηση της ικανότητας και της αποτελε- σματικότητας ενός εισαγγελέα, καθώς μπορεί απλώς να υποδηλώνει ότι ο συγκεκριμέ- νος εισαγγελέας επιλέγει να διώκει μόνο τις αποδεικτικά ισχυρές ποινικές υποθέσεις και να προσπερνά μεγάλο αριθμό άλλων πιο αδύναμων. Βλ. J. Ramseyer, E. Rasmusen & M. Raghav , Convictions versus Conviction Rates: The Prosecutor’s Choice, Harvard John M. Olin Center for Law, Economics and Business, Discussion Paper No. 611, 2008, σελ. 27. Από