ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

144 Διαχρονικό Ποινικό Δίκαιο ο παθών να έχει καταγγείλει την πράξη εντός τριμήνου από τη γνώση (υπό το προϊσχύσαν καθεστώς) ή εντός τριμήνου από τη θέση σε ισχύ του νέου Ποινικού Κώδικα, αλλά όχι στο μεσοδιάστημα 341 . Εξάλλου, ακόμη και σε περίπτωση που υφίστατο εκκρεμής ποινική διαδικασία κατά τη θέση σε ισχύ του νέου Ποινικού Κώδικα, δεν απαιτείται υποβολή δήλωσης προόδου της διαδικασίας κατ’ άρθρο 464 ΠΚ, αφού πάντως ο συγκεκριμένος παθών είχε εκδηλώσει ρητά τη βούλησή του να διωχθεί η πράξη υποβάλλοντας έγκληση, έστω και χωρίς «τήρηση» της –μη ενεργής τότε– τρίμηνης προθεσμίας. Άλλο βέβαια το ζήτημα ότι, σε αμφότερες τις παραπάνω περιπτώσεις, ο παθών διατηρεί τη δυνατότητα ανάκλησης της υποβληθείσας έγκλησης σύμφωνα με το άρθρο 117 ΠΚ και υπό τους όρους του άρθρου 55 ΚΠΔ. – Απομένει η κατηγορία των πράξεων με χρόνο τέλεσης πριν την 1.7.2019, για τις οποίες υφίστατο κατά τη θέση σε ισχύ του Ποινικού Κώδικα εκκρεμής ποινική διαδικασία που είχε ανοίξει χωρίς την υποβολή έγκλησης ( ανεξάρτητα από το εάν είχε λάβει γνώση ή όχι ο παθών). Για τις πράξεις αυτής της κατηγορίας –και μόνο γι’ αυτές– καλείται σε εφαρμογή η μεταβατική διάταξη του άρθρου 464 ΠΚ 342 . Σύμφωνα με αυτή, η διαδικασία που έχει 341. Για παράδειγμα, έστω ότι ορισμένος δράστης απέσπασε με παραστάσεις ψευδών γεγονότων, συνο- λικό ποσό 140.000 € (στο οποίο και απέβλεπε) από τέσσερις επιχειρηματίες (35.000 € από καθέναν) στις αρχές του 2018, κινήθηκε δε ποινική δίωξη αυτεπάγγελτα πριν την 1.7.2019. Και οι τέσσερις παθόντες πληροφορήθηκαν τις λεπτομέρειες της εναντίον τους πράξης τον Δεκέμβριο του 2018. Ο πρώτος κατήγγειλε την εις βάρος του πράξη τον Ιανουάριο του 2019· ο δεύτερος τον Μάιο του 2019· ο τρίτος τον Οκτώβριο του 2019· ο τέταρτος τον Δεκέμβριο του 2019. Δεν υπάρχει βέβαια αμφιβολία ότι η έγκληση του πρώτου (τον Ιανουάριο του 2019) είναι ικανή να στηρίξει ποινική δίωξη για τη συγκεκριμένη πράξη. Αντίστοιχα, είναι σαφές ότι η καταγγελία του τελευταίου (τον Δεκέμβριο του 2019) ήρθε πολύ αργά, αφού έχει εκπνεύσει όχι απλώς το τρίμηνο από τη γνώση αλλά ακόμη και το τετράμηνο του άρθρου 464 ΠΚ. Περαιτέρω, η καταγγελία του τρίτου παθόντος έλαβε χώρα εντός της τετράμηνης προθεσμίας που τάσσει το άρθρο 464 ΠΚ, και επομένως συνιστά παραδεκτή δήλωση προόδου της διαδικασίας. Από εκεί και πέρα, θα ήταν παράλογο να γίνει μεν δεκτή η δήλωση προ- όδου της διαδικασίας που υπέβαλε ο τρίτος παθών (τον Οκτώβριο του 2019) και όχι η καταγγελία του δεύτερου παθόντος, η οποία υποβλήθηκε μεν μετά την παρέλευση τριμήνου από τη γνώση (τον Μάιο του 2019), σε καθεστώς όμως αυτεπάγγελτης δίωξης, οπότε και δεν είναι νοητό να θεωρηθεί αναλωθέν κάποιο «δικαίωμα έγκλησης». Σε κάθε περίπτωση, η καταγγελία του τρίτου παθόντος υποβλήθηκε πριν από τη δήλωση προόδου της διαδικασίας του τέταρτου παθόντος, και επομένως θα πρέπει κατά μείζονα λόγο να θεωρηθεί επαρκής για τη δίωξη της συγκεκριμένης (μερικότερης) πράξης. Κατ’ αποτέλεσμα, στο παράδειγμα αυτό ο δράστης θα πρέπει να διωχθεί για απάτη βασικής μορφής [κατ’ άρθρο 386 παρ. 1 εδ. α΄ του νέου Ποινικού Κώδικα] συνολικού ύψους 105.000 € (μετά από άθροιση των τριών επιμέρους ποσών βάσει του άρθρου 98 παρ. 2 ΠΚ). Σημειωτέον ότι η διάταξη του νεότερου Ποινικού Κώδικα σχετικά με την απάτη είναι in concreto ευμενέστερη σε σχέση με την προϊσχύσασα αυτής, δεδομένου ότι υπό το προϊσχύσαν καθεστώς ο δράστης θα διωκόταν για απάτη ιδιαίτερα μεγάλης αξίας (με απειλούμενη ποινή φυλάκισης τουλάχιστον δύο ετών), παραλλαγή η οποία δεν τυποποιείται πια. Έτσι, δεν υφίσταται πλέον περίπτωση επιβολής περιοριστικού όρου [βάσει του άρθρου 283 παρ. 2 ΚΠΔ] κατά τα προλεχθέντα [βλ. παραπάνω, υπό 5/I]. 342. Είναι βέβαια αληθές ότι τίθενται σε (σχετικά) καλύτερη μοίρα οι παθόντες αυτής της κατηγορίας, εφό- σον είχαν λάβει γνώση σχετικά με την πράξη και τον δράστη, σε σύγκριση με έναν παθόντα ο οποίος είχε μεν λάβει γνώση, χωρίς όμως να υφίσταται εκκρεμής ποινική διαδικασία κατά τη θέση σε ισχύ του νέου Κώδικα. Ωστόσο θα παρατηρούσε κανείς ότι, στην περίπτωση εκκρεμούς διαδικασίας, ο