ΛΟΓΟΙ ΚΑΙ OΡΙΑ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΑΙΩΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΩΝ ΤΟΥ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Μαρία Καϊάφα-Γκμπάντι 73 Με τις πιο πάνω επιλογές η ΕΕ προχώρησε στην ποινική καταστολή πράξεων που οδηγούν απλά σε δημιουργία εγκληματικού φρονήματος σε άλλα πρόσωπα ή σε υποστήριξη αυτού, δηλ. σ’ ένα ποινικό δίκαιο προ-προληπτικής ποινικής καταστο- λής με στόχευση πράξεων που κινούνται στο επίπεδο εκδήλωσης του εγκληματι- κού φρονήματος και αποδέσμευση της ποινικής καταστολής από τα όποια εμπειρι- κά ελέγξιμα κριτήρια οριοθέτησης του αξιοποίνου μέσω πράξεων οι οποίες σημαί- νουν καθεαυτές κάποια μορφή κινδύνου για τα έννομα αγαθά. Εδώ συνίσταται και το ποιοτικό άλμα της δεύτερης φάσης εναρμόνισης της τρομοκρατικής νομοθεσίας. Στην τρίτη και τελευταία (προς το παρόν) φάση που αποτυπώθηκε στην οδηγία του 2017 16 το εγχείρημα ολοκληρώθηκε με την τιμώρηση, μεταξύ άλλων, και των ταξιδιών με σκοπό την τέλεση τρομοκρατικών αδικημάτων ή με σκοπό τη λήψη ή παροχή εκπαίδευσης για τρομοκρατικές πράξεις, καθώς και με την τιμώρηση της οργάνωσης ή υποβοήθησης τέτοιων ταξιδιών 17 . Έτσι, η ποινική καταστολή κατέ- λαβε και πράξεις καθεαυτές εντελώς ουδέτερες, όπως η επιχείρηση ενός ταξιδιού, που είναι αδύνατο ως τέτοια να αποκαλύψει τον τρομοκρατικό σκοπό, στον οποίο στηρίζεται πλέον καθ’ ολοκληρία το αξιόποινο. Στόχος δεν είναι να αναπτυχθεί εδώ ένας δικαιοκρατικός αντίλογος σ’ αυτού του τύπου τη διεύρυνση της ποινικής καταστολής 18 . Σημαντικό είναι όμως να κρατή- σουμε ότι με την μετακίνηση της ποινικής καταστολής σε στάδια πολύ πρωθύστερα της οποιασδήποτε μορφής αντικειμενικής διακινδύνευσης των εννόμων αγαθών, και την καθοριστική στήριξη του αξιοποίνου στο εγκληματικό φρόνημα των προ- σώπων, η ανακάλυψη και διαλεύκανση των τιμωρούμενων συμπεριφορών γίνεται εκ προοιμίου πολύ πιο δύσκολη και καθιστά σχεδόν μοιραία απαραίτητη μια ευ- ρεία συλλογή (και ανταλλαγή) πληροφοριών για τυχόν διαφαινόμενους, από άλλα στοιχεία , τρομοκρατικούς σκοπούς αυτών, αφού οι τιμωρούμενες πράξεις είτε δεν μπορούν με κανένα τρόπο να αποκαλύψουν τη σύνδεση της όποιας τιμωρούμενης δράσης ειδικά με την τρομοκρατία, είτε πάντως δεν μπορούν να την αποκαλύψουν με την επάρκεια που απαιτεί το ποινικό δίκαιο. Με άλλα λόγια, η επιλογή του πε- ριεχομένου που αποδόθηκε στα σχετιζόμενα με την τρομοκρατία αδικήματα έχει 16. Βλ. την οδηγία (ΕΕ) 2017/541 η οποία αντικαθιστώντας την απόφαση-πλάισιο του 2002, όπως αυτή είχε τροποποιηθεί το 2008, πρόσθεσε και νέα αδικήματα, βλ. σχετικά και Μ. Καϊάφα-Γκμπάντι , Υπερκρατικός προσδιορισμός της ποινικής καταστολής: ιδεολογικοί άξονες ανάπτυξης του ενωσιακού ποινικού δικαίου, ΠοινΧρ 2018, 502επ.. 17. Για τα νέα αδικήματα της οδηγίας του 2017 που πέρα από τα ταξίδια για τρομοκρατι- κούς σκοπούς περιλαμβάνουν ως αδικήματα σχετιζόμενα με την τρομοκρατία τη λήψη εκπαίδευσης για τέτοιους σκοπούς, και την χρηματοδότηση της τρομοκρατίας βλ. N. Karaliota/ E. Kompatsiari/Chr. Lampakis/ M. Kaiafa-Gbandi, The New EU Counter- TerrorismOffences and the Complementary Mechanism of Controlling Terrorist Financing as Challenges for the Rule of Law, Leiden, The Netherlands: Brill, 2020, 13-14. 18. Πρβλ. γι’ αυτόν την προηγούμενη υποσημείωση, σ. 15-37.