ΛΟΓΟΙ ΚΑΙ OΡΙΑ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΑΙΩΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΩΝ ΤΟΥ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Μαρία Καϊάφα-Γκμπάντι 79 Αν συγκρίνουμε εδώ, μάλιστα,τις PNR συμφωνίες με τη σχετική οδηγία της ΕΕ για τη διατήρηση δεδομένων στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες (2006/24/ΕΚ), η οποία έχει ακυρωθεί από το ΔΕΕ 40 και αφορούσε αποθήκευση δεδομένων όλων των πο- λιτών που χρησιμοποιούν μέσα τηλεπικοινωνίας, παρατηρούμε μια επιπρόσθετη, πολύ σημαντική διαφορά: ενώ στην τελευταία επεξεργασία των αποθηκευόμενων τηλεπικοινωνιακών δεδομένων και πρόσβαση σ’ αυτά νοείται μόνο μετά από την ύπαρξη υποψίας για αξιόποινες πράξεις ως προς συγκεκριμένο πρόσωπο, αντίθε- τα συλλογή, επεξεργασία και αποθήκευση των PNR δεδομένων γίνεται μαζικά , με τη λογική ότι ψάχνει κανείς τα στοιχεία όλων, για να μπορέσει να εντοπίσει πρό- σωπα για τα οποία θα μπορούσε να γεννηθεί υπόνοια αναφορικά με μια αξιόποινη πράξη που σχετίζεται με την τρομοκρατία 41 . Έτσι, με τη βοήθεια των δυνατοτήτων που προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογική εξέλιξη, παρά τη μαζικότητα των πληρο- αίρονται από τη συμφωνία ομπρέλλα που συνήφθη μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ για την προ- στασία των προσωπικών δεδομένων (η συμφωνία αυτή τέθηκε σε ισχύ το Φεβρουάριο του 2017, βλ. σχετικά με αυτήν V. Jourová , “EU–US data flows and data protection: Opportunities and challenges in the digital era”, speech delivered in Washington, D.C. on 31 March 2017 (SPEECH/17/826), Press Release, European Commission, Brussels. Cf. also for moving away from the Safe-Harbour principle EU-US privacy-Shield principle the press release europa.eu/rapid/press-release_IP-16-216_en.htm , as well as the analysis by S. Monteleone / L. Puccio , From Safe Harbour to Privacy Shield, January 2017, http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/IDAN/2017/595892/EPRS_ IDA%282017%29595892_EN.pdf. Πρβλ. αναφορικά με αυτήν και την κριτική προσέγ- γιση του E. Brouwer , International Cooperation and the exchange of personal data: safeguarding trust and fundamental rights, in S. Carrera/V. Mitsilegas, Constitutionalising the Security Union, Effectiveness, Rule of Law and Rights in Countering Terrorism and Crime, CEPS 2017, 82-85). 40. Βλ. την απόφαση του Δικαστηρίου σε Τμήμα ευρείας σύνθεσης στις συνεκδικασθείσες υποθέσεις C- 293/12 και C-594/12 (Απόφαση της 8ης Απριλίου 2014 στην υπόθεση C-293/12, Digital Rights Ireland Ltd v Minister for Communications, Marine and Natural Resources and Others ),καθώς και την απόφαση στην υπόθεση C- 203/15 (Απόφαση της 21ης Δεκεμβρίου 2016, στην υπόθεση C- 203/15 , Tele2 Sverige AB ). Πρβλ. επίσης Απόφαση της 6ης Οκτωβρίου 2015 στην υπόθεση C-362/14, Maximillian Schrems v Data Protection Commissioner . Μετά την ακύρωση της οδηγίας από το ΔΕΕ αφέθηκε η πρω- τοβουλία στα κράτη μέλη να ρυθμίσουν στο εθνικό τους δίκαιο το σχετικό καθεστώς. Ωστόσο η έλλειψη ενός καθεστώτος διατήρησης των τηλεπικοινωνιακών δεδομένων με σκοπό την καταπολέμηση του εγκλήματος σε επίπεδο ΕΕ δημιουργεί δυσκολίες και υπάρχουν κινήσεις για κάλυψη του κενού, βλ. σχετικά τα συμπεράσματα του Συμβου- λίου της ΕΕ για τη διατήρηση δεδομένων με σκοπό την καταπολέμηση του εγκλήματος σε έγγραφο του Συμβουλίου 10083/19, της 6.6.2019. 41. Για το ότι η συλλογή και επεξεργασία των PNR δεδομένων δεν περιορίζεται σε υπόπτους βλ. παρ. 7 του προοιμίου της οδηγίας (ΕΕ) 2016/681, όπου σημειώνεται: «Η αξιολόγη- ση δεδομένων PNR επιτρέπει την ταυτοποίηση προσώπων για τα οποία δεν υπήρχαν υποψίες εμπλοκής σε τρομοκρατική πράξη ή σοβαρό έγκλημα πριν την αξιολόγηση, και πρέπει κατά συνέπεια να εξετασθούν περαιτέρω από τις αρμόδιες αρχές. Με τη χρήση των δεδομένων PNR μπορεί να αντιμετωπισθεί η απειλή της τρομοκρατίας και των σο- βαρών εγκλημάτων από διαφορετική οπτική γωνία, πέραν εκείνης που προσφέρει η επεξεργασία άλλων κατηγοριών δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα…….».