Η ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΈΝΩΣΗΣ

2.2. Σωματική βλάβη με δόλο (άρθρο 308 ΠΚ) 129 μια χειρουργική επέμβαση που είναι ιατρικά ενδεδειγμένη και βελτιώνει τη λειτουργία του οργανισμού –που οδηγεί, με άλλα λόγια, σε ίαση– δεν συνιστά καν αρχικά άδικη πράξη. Και τούτο ανεξάρτητα από το αν υπήρχε ή όχι συναίνεση του ασθενούς για την πραγματοποίηση της επέμβασης 19 . Αν τώρα εξαιτίας της επέμβασης η υγεία του ασθενούς χειροτερεύει, αρχικό άδικο υπάρχει, γιατί το έννομο αγαθό της σωματικής ακεραιότητας έχει προ- σβληθεί 20 . Τούτο ισχύει και στην περίπτωση που ενώ η ιατρική πράξη οδηγεί σε ίαση συγκεκριμένης νόσου, προκαλεί ωστόσο νέο ιατρικό πρόβλημα. Αν λ.χ. ένας γιατρός ενεργεί ακτινοθεραπεία για την ίαση καρκίνου των γεννητικών οργάνων, προκαλεί όμως εξαιτίας της θεραπείας αυτής βλά- βη στο ουροποιητικό σύστημα, η οποία είναι μία πιθανή παρενέργεια της συγκεκριμένης θεραπευτικής αγωγής, σωματική βλάβη, ως αρχικά άδικη μορφή συμπεριφοράς, στοιχειοθετείται. Έτσι, το ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι αν η πράξη μπορεί πάντως να δικαιολογηθεί, αν δηλαδή μπορεί να αρθεί ο άδικος χαρακτήρας της και με ποιες προϋποθέσεις. Για τη σωστή αξιολόγηση της συμπεριφοράς των γιατρών θα πρέπει να λάβει κανείς υπόψη του ότι το ιατρικό επάγγελμα είναι συνδεδεμένο με κινδύνους. Είναι επομένως πιθανό ακόμα και η πιο προσεκτική συμπεριφορά να έχει κάποτε μη επιθυμητά αποτελέσματα. Αυτό δεν το αγνοεί το δίκαιο. Και γι’ αυτό η αρχικά άδικη πράξη μπορεί τελικά να δικαιολογηθεί. Δεν δικαιολογείται όμως λόγω της συναίνεσης του ασθενούς, όπως συχνά πιστεύουν οι γιατροί, θεωρώντας μάλιστα ότι εάν την εξασφαλίσουν μπο- ρούν να «μετακυλήσουν» κατά κάποιο τρόπο την ευθύνη τους στους αρρώ- στους. Η συναίνεση είναι βέβαια αναγκαία, καθώς δεν μπορεί ο γιατρός να επεμβαίνει στο σώμα του ασθενούς όταν αυτός δεν το θέλει, προσβάλλοντας έτσι την προσωπικότητά του. Αλλά η συναίνεση δεν είναι αρκετή. Στο ποι- νικό δίκαιο η συναίνεση μπορεί να δικαιολογήσει μόνο τις απλές σωματικές 19. Βλ. έτσι Ανδρουλάκη Ν., Ποινικόν Δίκαιον, Ειδ. Μ., σ. 115 επ., Μανωλεδάκη Ι., Νομική φύσις των ιατροχειρουργικών επεμβάσεων κατά το ποινικόν δίκαιον, Αρμ 1972, σ. 309, Φιλιππίδη Τ., Μαθήματα Ποινικού Δικαίου, Ειδ. Μ., τ. β΄, σ. 185. Αντίθετα Κατσαντώ- νης Α., Αι ιατρικαί θεραπευτικαί επεμβάσεις, ΠοινΧρ 1970, σ. 67 επ., Μπουρόπουλος Α., Ερμηνεία ΠΚ, τ. Β΄, σ. 54 επ., Χωραφάς Ν., Ποινικόν Δίκαιον, τ. Α΄, σ. 218/219 (: πληρούται η αντικειμενική υπόσταση αλλά αίρεται το άδικο όταν υπάρχει συναίνεση ή η πράξη γίνεται για το αληθινό συμφέρον του αρρώστου). Για την αντίστοιχη συζήτηση στη γερμανική επιστήμη βλ. Sternberg-Lieben D. , Schönke/Schröder, StrGB, § 223, Rn. 27-31. 20. Βλ. αντίστοιχα στο γερμανικό δίκαιο, Hardtung B. , StrGB, § 224, Rn. 49-50.