ΠΟΙΝΟΛΟΓΙΑ

ΙΙΙ. Η EΠΙΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΝΗΣ 516 Λ. ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ τόπιν, το άρθρο 82 ΠΚ τροποποιήθηκε με το άρθρο 13 παρ. 1 Ν 2721/1999 και το ανώτατο όριο μετατρεψιμότητας ανέβηκε στα τρία χρόνια. Με την έτσι διαμορφωθείσα με τα άρ- θρα 1 παρ. 3 του Ν 2408/1996 και 13 παρ. 1 Ν 2721/1999, δομή του άρθρου 82 παρ. 1 και 2 ΠΚ: όταν η ποινή δεν υπέρβαινε το ένα έτος μετατρεπόταν υποχρεωτικά σε χρηματική ή πρόστιμο, όταν η ποινή ήταν μεγαλύτερη από ένα έτος και δεν υπέρβαινε τα δύο, μετατρε- πόταν σε χρηματική, εκτός και αν ο δράστης ήταν υπότροπος και το δικαστήριο με ειδικά αιτιολογημένη απόφασή του έκρινε ότι απαιτείται η μη μετατροπή της, για να αποτραπεί ο δράστης από την τέλεση άλλων αξιόποινων πράξεων, ενώ όταν η ποινή ήταν μεγαλύτερη από δύο έτη και δεν υπερέβαινε τα τρία, μπορούσε το δικαστήριο, με ειδικά αιτιολογημένη απόφασή του, να τη μετατρέψει αν έκρινε ότι η μετατροπή αρκεί για να αποτρέψει το δρά- στη, από την τέλεση άλλων αξιόποινων πράξεων. Η υποχρεωτικότητα της μετατροπής της μη υπερβαίνουσας το έτος ποινής, κατακρίθηκε 640 με τη σκέψη ότι η μετατροπή αποτελεί ένα μέτρο ελαστικότητας της ποινής στο στάδιο της επιβολής της και ως τέτοιο κατ’ ανάγκη, λόγω της φύσεώς του ως μηχανισμού εξατομικεύσεως της ποινής, δεν μπορεί να επιβάλ- λεται ανελαστικά από το νομοθέτη με αποκλεισμό του αρμόδιου για επιμέτρηση δικαστή. Την τελική πριν την ισχύ του νέου ΠΚ μορφή προσέδωσαν στο θεσμό της μετατροπής οι νόμοι 3904/2010 και 4093/2012. Και οι δύο παρεμβάσεις αφορούσαν τις μεγαλύτερες από δύο χρόνια ποινές, αφού οι αφορώσες ποινές μέχρι δύο έτη ως τότε προβλέψεις δεν με- ταβλήθηκαν. Ειδικότερα: Με το άρθρο 1 του Ν 3904/2010, το όριο μεν της μετατρεψιμό- τητας διατηρήθηκε στα τρία έτη, για ποινές, όμως, που ήταν μεγαλύτερες από δύο έτη και δεν υπερέβαιναν τα τρία, η μετατροπή έγινε καταρχήν υποχρεωτική· εξάλλου, με το άρθρο πρώτο (: υποπαράγραφος ΙΓ.1 εδ. 1) του Ν 4093/2012 αυτή η καταρχήν υποχρεωτικότητα διατηρήθηκε, το όριο, όμως, της μετατρεψιμότητας ανέβηκε στα πέντε έτη. Με τις συγκε- κριμένες παρεμβάσεις, η παρ. 1 του άρθρου 82 ΠΚ απέκτησε πριν την ισχύ του νέου ΠΚ κές διατάξεις βλ. Μανωλεδάκη, Οι τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δι- κονομίας με το Ν. 1941/1991, στην έκδοση της ΕΝΟΒΕ: Οι τροποποιήσεις του ΠΚ και του ΚΠΔ με το Ν 1941/1991, τεύχ. 15,1992, σελ. 9 επ., Μαργαρίτη , Ο Ν. 1941 και οι τροποποιήσεις του στον Ποινι- κό Κώδικα, στην παραπάνω έκδοση της ΕΝΟΒΕ, σελ. 19 επ., του ίδιου , Η αληθής έννοια του άρθρου 36 του Ν 1941/1991 Υπερ 1992, 701 επ., ΑΠ 16/1992 ΠοινΧρ 1992, 335, ΑΠ 655/1992 ΠοινΧρ 1992, 648, ΑΠ 1319/1992 ΠοινΧρ 1992, 953, ΑΠ 1480/1992 ΠοινΧρ 1992, 1055, ΑΠ 1911/1992 Υπερ 1992, 559, ΕφΘεσ 186/1991 Υπερ 1991, 855, ΕφΘεσ 23/1992 Υπερ 1992, 615 (όπου παρατηρήσεις Μαρ- γαρίτη), ΕφΑνηλΘεσ 14/1991 Υπερ 1991, 1214, ΠλημΘεσ 11266/1991 Υπερ 1992, 908, ΠλημΚατερ 6190/1991 ΠοινΧρ 1992, 201. - Το άρθρο 13 παρ. 2 Ν 2721/1999 όριζε, ως μεταβατική πρόβλεψη, ότι οι κατηγορούμενοι που είχαν σε βάρος τους καταδικαστικές αποφάσεις με ποινές φυλακίσεως από δύο έως τρία έτη, μπορούσαν, με αίτησή τους απευθυνόμενη προς το δικαστήριο που τις επέβα- λε, να ζητήσουν τη μετατροπή τους σε χρηματική. 640. Βλ. Καϊάφα-Γκμπάντι, ό.π., σελ. 407, Συμεωνίδου-Καστανίδου, ό.π.- Στα πλαίσια αυτού του καθε- στώτος, είχε γίνει δεκτό ότι σε ποινές μέχρι δύο χρόνια, η μετατροπή γινόταν αυτεπαγγέλτως, ενώ σε ποινές μεγαλύτερες από δύο και έως τρία έτη, η μετατροπή προϋπέθετε ορισμένο αίτημα, του οποί- ου η απόρριψη μόνο με ειδική αιτιολογία ήταν δυνατή: ΑΠ 298/2005 Αρμ 2005, 1800, όπου παρα- τηρήσεις Ζαχαριάδη , ΑΠ 795/2005 ΠΛογ 2005, 686, ΑΠ 403/2007 ΠΛογ 2007, 300, ΑΠ 1799/2007 ΠοινΧρ 2008, 558, ΑΠ 2098/2009 ΠοινΔικ 2010, 784, ΑΠ 2721/2009 ΠοινΔικ 2010, 910. - Μεμονω- μένη (και όχι συνολική), πάντως, ποινή υπερβαίνουσα τα τρία χρόνια δεν μπορούσε να μετατραπεί: ΑΠ 385/2012 Αρμ 2012, 777.