ΠΟΙΝΟΛΟΓΙΑ

ΙΙΙ. Η EΠΙΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΝΗΣ 518 Λ. ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ Με το άρθρο 6 του Ν 1419/1984 καταργήθηκαν οι διατάξεις του Ποινικού Κώδικα και των ειδικών ποινικών νόμων που απέκλειαν ή ρύθμιζαν με άλλο τρόπο τη μετατροπή των πε- ριοριστικών της ελευθερίας ποινών σε χρηματικές ή πρόστιμα 642 . Το άρθρο 82 παρ. 7 ΠΚ, όπως αντικαταστάθηκε με το Ν 1419/1984 και ίσχυσε μέχρι το Ν 1941/1991, το μεν απέ- κλεισε τη μετατροπή σε περίπτωση καταδίκης για έγκλημα εμπορίας ναρκωτικών φαρμά- κων, το δε διατήρησε σε ισχύ τις διατάξεις του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα που απαγό- ρευαν τη μετατροπή. Εξάλλου, το άρθρο 82 παρ. 11, που προστέθηκε με το άρθρο 2 του Ν 1941/1991, δεν επέτρεπε τη μετατροπή των ποινών που επιβάλλονταν για εμπορία ναρ- κωτικών και διατηρούσε σε ισχύ τις διατάξεις του ΠΚ, του ΣΠΚ και των άλλων ειδικών ποι- νικών νόμων που απαγόρευαν τη μετατροπή. Από το συνδυασμό των τριών παραπάνω άρθρων συναγόταν με σαφήνεια ότι μέχρι την ισχύ του Ν 2207/1994 δεν επιτρέπονταν η μετατροπή σε περιπτώσεις: (i) καταδίκης για έγκλημα εμπορίας ναρκωτικών φαρμάκων 643 · 642. Σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση του Ν 1419/1984: «Στο πρόσφατο παρελθόν έγινε υπέρμετρη χρήση της νομοθετικής απαγορεύσεως μετατροπής για τις ποινές που επιβάλλονται σε ορισμένα αδι- κήματα. Οι νομοθετικές αυτές απαγορεύσεις είχαν ως αιτία την πρόθεση του νομοθέτη να επιτείνει την εκφοβιστική λειτουργία των σχετικών ποινικών διατάξεων, ώστε να λειτουργούν αποδοτικότε- ρα στο επίπεδο της γενικής προλήψεως. Η εικοσαετής όμως εμπειρία στην πρακτική αυτή αποδεικνύ- ει ότι τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα δεν επιτεύχθηκαν. Αντίθετα, σε πολλές περιπτώσεις, ο εγκλει- σμός σε φυλακή, ατόμων που εγκλημάτησαν για πρώτη φορά, δημιουργεί σοβαρούς κινδύνους για την μελλοντική κοινωνική τους επανένταξη». Για τους λόγους αυτούς οι απαγορεύσεις καταργήθη- καν και εναπόκειτο πια στο δικαστήριο να σταθμίσει, σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση, ποιά θα ήταν η μεταχείριση του δράστη. Γενικά, για το πρόβλημα της απαγορεύσεως της μετατροπής, βλ. Αλεξιά- δη, Η απαγόρευση της μετατροπής της ποινής, Αρμ 1976, 733 επ. 643. O όρος « εμπορία ναρκωτικών φαρμάκων » χρησιμοποιείται και στο άρθρο 8 ΠΚ, στο οποίο περιγρά- φονται τα εγκλήματα στην αλλοδαπή που τιμωρούνται πάντοτε κατά τους ελληνικούς ποινικούς νό- μους. Κατά την εφαρμογή της διατάξεως αυτής (: άρθρο 8 ΠΚ) καθώς και εκείνης του άρθρου 82 παρ. 11 ΠΚ η νομολογία θεώρησε ως εμπορία κάθε πράξη με την οποία συντελείται ή διευκολύνεται για οποιαδήποτε αιτία η πραγματοποίηση της κυκλοφορίας απαγορευμένων ναρκωτικών ουσιών από άτομο σε άτομο. Εξειδικεύοντας δε, τη βασική αυτή θέση υπήγαγε στην έννοια της εμπορίας κάθε πράξη διακινήσεως (: άρθρο 3 ΝΔ 743/1970 - άρθρο 5 Ν 1729/1987) που δεν γίνεται για αποκλει- στική χρήση του δράστη- βλ. σχετικά ΑΠ 535/1971 ΠοινΧρ 1972,40, ΑΠ 35/1974 ΠοινΧρ 1974,349, ΑΠ 231/1975 ΠοινΧρ 1975, 627, ΑΠ 356/1975 ΠοινΧρ 1975, 740, ΑΠ Ολ 1200/1076 ΠοινΧρ 1977, 447, ΑΠ 903/1977 ΠοινΧρ 1978, 199, ΑΠ 974/1978 ΠοινΧρ 1979, 228, ΑΠ 316/1980 ΠοινΧρ 1980, 556, ΑΠ 1050/1981 ΠοινΧρ 1982, 357, ΑΠ 1099/1981 ΠοινΧρ 1982, 409, ΑΠ 144/1982 ΠοινΧρ 1982, 861, ΑΠ 911/1982 ΠοινΧρ 1983, 205, ΑΠ 1401/1982 ΠοινΧρ 1983, 528, ΑΠ 569/1984 ΠοινΧρ 1984, 988, ΑΠ 185/1985 ΠοινΧρ 1985, 778, ΑΠ 2225/1985 ΠοινΧρ 1985, 866, ΑΠ 177/1987 ΠοινΧρ 1987, 603, ΑΠ 633/1987 ΠοινΧρ 1987, 544, ΑΠ 90/1994 ΠοινΧρ 1994, 316, ΑΠ Ολ 34/1994 Υπερ 1995, 251, ΑΠ 1062/1995 Υπερ 1995, 1125, ΑΠ 1997/1995 Υπερ 1996, 791, ΑΠ 72/1996 ΠοινΧρ 1996, 100, ΑΠ 456/1997 Υπερ 1998, 320, ΑΠ 246/1999 ΠοινΧρ 1999, 1017, ΑΠ 873/2002 ΠΛογ 2002, 1009, ΑΠ 1283/2005 ΠοινΔικ 2006, 153, ΑΠ 1667/2006 ΠοινΔικ 2007, 385, ΑΠ 1223/2007 ΠοινΔικ 2008, 120, ΑΠ 1078/2016 ΠοινΔικ 2017, 599, ΕφΠειρ 16/1979 ΠοινΧρ 1979, 303, ΕφΛαρ 322/1993 Υπερ 1994, 101, ΠλημΛαρ 365/1993 Υπερ 1994, 143. - Η παραπάνω νομολογιακή προσέγγιση δι- ηύρυνε υπερβολικά την έννοια του όρου «εμπορία ναρκωτικών». Αναμφίβολο είναι καταρχήν ότι δεν συνιστούν εμπορία: οι από αμέλεια παραβάσεις του Ν 1729/1987 (: ΕφΠατρ 103/1991 ΠοινΧρ 1991, 1043) - η οδήγηση μεταφορικών μέσων υπό την επίδραση ναρκωτικών ουσιών (: άρθρο 25 Ν 4139/2013). - η πρόκληση σε χρήση και η διαφήμιση της χρήσεως ναρκωτικών ουσιών (: άρθρο 24 του Ν 4139/2013) και η προμήθεια και η κατοχή για προσωπική χρήση καθώς και η χρήση ναρκω- τικών ουσιών (: άρθρο 29 Ν 4139/2013). - Η επιστήμη προχώρησε ακόμη παραπέρα, επιχειρώντας