ΠΟΙΝΟΛΟΓΙΑ

ΙΙΙ. Η EΠΙΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΝΗΣ 522 Λ. ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ και αν υπάρχουν αμετάτρεπτες ποινές, μετατρέπεται σε χρηματική ποινή, εφόσον η ποινή- βάση έχει μετατραπεί σε χρηματική ποινή· η μετατροπή της συνολικής ποινής γίνεται σύμ- φωνα με τους όρους μετατροπής της ποινής-βάσεως. Κατά συνέπεια, κριτήριο για τη με- τατροπή της συνολικής ποινής αποτελούσε πια η μετατροπή της ποινής-βάσεως και όχι το ύψος της συνολικής ποινής, το οποίο μπορούσε και να ξεπερνά το όριο της μετατρεψιμό- τητας, το όριο δηλαδή των πέντε ετών. Η παραπάνω ρύθμιση του άρθρου 2 παρ. 4 του Ν 1240/1982 αποτελούσε εστία αντιρρήσεων: Υπό έκτιση ποινή είναι η συνολική και αυτής το ύψος θα έπρεπε να αποτελεί κριτήριο για τη μετατροπή. Επιπλέον οδηγεί σε μια σειρά καταλήξεις, η αποδοχή των οποίων είναι δύσκολη. Έτσι: (i) επιτρέπει τη μετατροπή συνο- λικής ποινής φυλακίσεως δέκα ετών (: άρθρο 94 παρ. 1 του προϊσχύσαντος ΠΚ) 659 , όταν αυτή συγκροτείται με επιμέρους ποινές που καμιά τους δεν ξεπερνά τα πέντε χρόνια· (ii) οδηγεί σε χειρότερη θέση εκείνον που τέλεσε ένα έγκλημα, για το οποίο του επιβλήθηκε ποινή φυλακίσεως λίγο πάνω από τα πέντε χρόνια, από εκείνον που τέλεσε περισσότερα εγκλήματα, για τα οποία σχηματίστηκε συνολική ποινή μεγαλύτερου ύψους· στον πρώτο η μετατροπή δεν είναι δυνατή, ενώ στον δεύτερο είναι, αν η ποινή- βάση είναι μέχρι πέ- ντε χρόνια 660 · (iii) καταλύει τις νομοθετικές απαγορεύσεις της μετατροπής, αφού και αμε- τάτρεπτες ποινές μετατρέπονται σε περίπτωση μετατροπής της ποινής-βάσεως 661 · (iv) ανα- τρέπει ειδικές προβλέψεις για αυξημένα ποσά μετατροπής σε ορισμένα εγκλήματα, αφού η συνολική ποινή μετατρέπεται με τους όρους μετατροπής της ποινής-βάσεως 662 . Η νομολο- γία του ανώτατου ακυρωτικού μας προχώρησε παραπέρα και δέχτηκε, με το επιχείρημα ότι μετατροπή μέρους συνολικής ποινής δεν νοείται, ότι όταν η ποινή-βάση είναι αμετάτρε- πτη δεν μετατρέπονται και οι συντρέχουσες ποινές έστω και αν αυτές αυτοτελώς υπόκει- νται σε μετατροπή 663 . 659. Ανώτατο όριο ποινής φυλακίσεως, υπό το προϊσχύσαν δίκαιο, σε περίπτωση αληθινής πραγματι- κής συρροής. 660. Παράδειγμα: Ο Α καταδικάστηκε για το έγκλημα X σε φυλάκιση 62 μηνών. Ο Β καταδικάστηκε για το έγκλημα Ψ σε φυλάκιση 50 μηνών και για το έγκλημα Ω σε φυλάκιση 40 μηνών και σχηματίστη- κε (συνολική) ποινή 70 μηνών. Η ποινή του A (: 62 μήνες) δεν μετατρέπεται, γιατί ξεπερνά τα 5 έτη. Η συνολική ποινή του Β (: 70 μήνες) μπορεί να μετατραπεί, αν μετατραπεί η ποινή-βάση που είναι 50 μήνες. 661. Παράδειγμα: Ο Α καταδικάστηκε για (κοινή) κλοπή σε φυλάκιση 45 μηνών και για έγκλημα όπου απαγορεύεται η μετατροπή σε φυλάκιση 20 μηνών και σχηματίστηκε συνολική ποινή 55 μηνών. Εάν μετατραπεί η ποινή-βάση (: 45 μήνες), μετατρέπεται και η συνολική ποινή (: 55 μήνες) παρόλο ότι μέσα σ’ αυτήν υπάρχει η επιμέρους ποινή για την οποία υπάρχει απαγόρευση μετατροπής. 662. Παράδειγμα: Ο Α καταδικάστηκε σε φυλάκιση 25 μηνών για το έγκλημα X που μετατράπηκε προς 5 ευρώ την ημέρα και σε φυλάκιση 10 μηνών για το έγκλημα Ψ που μετατράπηκε προς 10 ευρώ και σχηματίστηκε συνολική ποινή 30 μηνών. Η τελευταία θα μετατραπεί προς 5 ευρώ την ημέρα, αφού με τους όρους αυτούς μετατράπηκε και η ποινή-βάση των 25 μηνών· έτσι, όμως, καταλύεται η τυχόν πρόβλεψη του νόμου που ήθελε για το έγκλημα Ψ μετατροπή προς 10 ευρώ την ημέρα. 663. Βλ. ΑΠ 361/1992 ΠοινΧρ 1992, 514, ΑΠ 578/1993 ΠοινΧρ 1993, 777. - Η πρόσφατη νομολογία (: ΑΠ 1605/2002 ΠοινΧρ 2002, 595) δέχθηκε αφενός μεν ότι η διάταξη του άρθρου 2 παρ. 4 του Ν 1240/1982 τροποποιήθηκε, με τα άρθρα 1 παρ. 3 Ν 2408/1996 και 13 παρ. 1 Ν 2721/1999, μόνον ως προς το ύψος της ποινής βάσεως, ενώ κατά τα λοιπά εξακολουθεί να ισχύει μέχρι σήμερα, αφετέρου δε πως επί συνεκδικάσεως περισσότερων εγκλημάτων και επιβολής ξεχωριστής ποινής για το καθέ-