Η ΕΚΠΡΟΣΩΠΗΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ EΝΩΣΗΣ-ΕΥΡΩΖΩΝΗΣ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) 9 κράτος έβλεπε μονομερώς την αντιμετώπιση των άκρως έντονων συνεπειών της Μεγάλης Ύφεσης μέσω της επιδίωξης των συμφερόντων του. Ούτε η Τριμερής Συμφωνία (Tripartite Agreement) ανάμεσα στη Γαλλία, τη Μεγάλη Βρετανία και τις Η.Π.Α., η σύναψη της οποίας προέκυψε από την απόφαση της Γαλλίας να υποτιμήσει το νόμισμά της 24 , μπόρεσε να συμ- βάλλει προς την κατεύθυνση ίδρυσης ενός νέου διεθνούς συστήματος. Πριν από το ξέσπασμα του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, οι πολιτικές που επικρατούσαν στην διεθνή οικονομική κοινότητα βασίζονταν στην αρχή « beggar-thy-neighbor », βάσει της ο- ποίας οι χώρες επιχειρούσαν να διορθώσουν τα οικονομικά τους προβλήματα η κάθε μια ξεχωριστά, χρησιμοποιώντας μέσα που είχαν σαν τελικό αποτέλεσμα την επιδείνωση των οικονομικών προβλημάτων των άλλων χωρών 25 . Η διεθνής οικονομία λειτουργούσε σύμ- φωνα με τον « κανόνα χρυσού », ένα σύστημα σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών, το οποίο δεν επέτρεπε στα κράτη να τονώσουν άμεσα την αγορά με ρευστό, ώστε να αποφευ- χθούν οι δυσμενείς αποπληθωριστικές πιέσεις 26 . Μία από τις πολιτικές που εφαρμόζονταν ως διέξοδος από την οικονομική κατάρρευση, ήταν η αύξηση των δασμών στα εισαγόμε- να προϊόντα, ώστε να αυξηθεί η ζήτηση για τα εγχώρια προϊόντα, γεγονός που επέφερε ση- μαντική μείωση στο διεθνές εμπόριο, επειδή πολλά εμπορεύματα έμεναν χωρίς ζήτηση κα- θώς η τιμή τους έγινε απλησίαστη για πολλούς μισθωτούς. Υπογραμμίζεται ότι οι δραστικές παρεμβάσεις των κρατών στις εξωτερικές οικονομικές τους σχέσεις με διάφορα μέτρα προ- στατευτισμού, όπως με αυξήσεις στους δασμούς και περιορισμούς στις οικονομικές συ- ναλλαγές, ισοδυναμούσε με τη διεξαγωγή ενός συνεχούς «πολέμου μέσω των δασμών» 27 . 24. Με τη Συμφωνία αυτή, που υπεγράφη το 1936, οι κυβερνήσεις του Ηνωμένου Βασιλείου και των Η.Π.Α. έκαναν δεκτό το αίτημα της Γαλλίας να υποτιμήσει το νόμισμά της και ανέλαβαν τη λήψη μέτρων προς την κατεύθυνση της ελαχιστοποίησης της διαταραχής που μπορούσε να προκύψει στις διεθνείς συναλλαγές. Σημειώνεται ότι η εν λόγω Συμφωνία προέβλεπε μόνο διαβουλεύσεις που θα λάμβαναν χώρα για το σκοπό αυτό μεταξύ των τριών κρατών, χωρίς να προβλέπει τη λήψη μέτρων για τη δη- μιουργία τυπικού θεσμικού μηχανισμού. Η Τριμερής Συμφωνία επεκτάθηκε στη συνέχεια στις χώρες του μπλοκ της Βρετανικής στερλίνας και του Γαλλικού φράγκου (βλ. J. K. Horsefield, The International Monetary Fund 1945-1965. Twenty years of International Monetary Cooperation, ό.π., σελ. 6-7). 25. Το “Beggar-Thy-Neighbor” είναι όρος της οικονομικής επιστήμης έκφραση στα οικονομικά με τον οποίο περιγράφεται το σύνολο των πολιτικών με τις οποίες επιδιώκεται η προσκόμιση οφέλους σε μια χώρα με άμεσο κόστος σε άλλες χώρες. Οι πολιτικές Beggar-Thy-Neighbor συνήθως αφορούν μια δι- εθνή εμπορική πολιτική ανταγωνιστικής υποτίμησης νομισμάτων και θέσπισης αυξημένων εμποδίων εις βάρος των εμπορικών εταίρων. Ο όρος αρχικά σχεδιάστηκε για να χαρακτηρίσει τις πολιτικές που προσπαθούν να θεραπεύσουν την εγχώρια ύφεση και την ανεργία μετατοπίζοντας την ζήτηση σε εγ- χώρια παραγόμενα προϊόντα. Αυτό επιτεύχθηκε γενικά μέσω δασμών και ποσοστώσεων ή μέσω αντα- γωνιστικής υποτίμησης. Κατά τη δεκαετία του 1930 οι Η.Π.Α. υιοθέτησαν τις πολιτικές Beggar-Thy- Neighbor και θεωρούνται ένας από τους παράγοντες που οδήγησαν στη Μεγάλη Ύφεση. 26. M.D. Bordo “The Classical Gold Standard—Some Lessons for Today” Federal Reserve Bank of St. Louis Review Μάϊος 1981, σελ. 2-17, https://files.stlouisfed.org/files/htdocs/publications/review/81/05/ Classical_May1981.pdf, (τελευταία πρόσβαση 30.08.2020). 27. Για να καταστεί τούτο εναργές σημειώνουμε ότι ενώ ο μέσος όρος των δασμών στις Η.Π.Α. το 1922- 1929 ήταν 38%, το 1930-1933 μετά τη ψήφιση και θέση σε ισχύ του νόμου Σμουτ Χόλεϋ (Smoot– Hawley Tariff Act) ανήλθε στο 53% (βλ. R. Bismuth, D. Carreau, A. Hamann, P. Juillard, Droit international économique , Dalloz, 2017, σελ. 144, επ., 149, 157-159, 549-551. Επισημαίνεται ότι ενώ 7