ΣΥΝΘΕΣΗ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ – ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ [1] τόσο στην περίπτωση που η διαιτητική συμφωνία συντάσσεται ως αυτόνομη σύμβαση όσο και στην περίπτωση που η συμφωνία εμπεριέχεται ως ρήτρα σε γενικότερη ουσιαστική σύμβαση. Συνέπεια της ως άνω αυτοτέλειας είναι ότι η τυχόν ακυρότητα κατ΄ άρθρο 178 ΑΚ της κυρίας σύμβασης ή η υπαναχώρηση από την κύρια σύμβαση, δεν συμπαρασύρει αναγκαίως σε ακυρότητα και την διαιτητική συμφωνία, ακόμη κι αν έχει ενταχθεί στο ίδιο έγγραφο και συγχρόνως καταρτιστεί 4 . Για την αποδοχή της θέσεως ότι η συμφωνία διαιτησίας παύει με την κατάργηση της ουσιαστικής έννομης σχέσης, θα ήταν αναγκαία ρητή πρόβλεψη στη σχετική διαιτητική συμφωνία. Δεν αποκλείεται βεβαίως, παρά την αυτοτέλεια, ορισμένοι λόγοι ακυρότητας να πλήττουν τόσο τη βασική ουσιαστική σύμβαση, όσο και τη συμφωνία διαιτησίας. Το διαιτητικό δικαστήριο αποτελείται από ανεξάρτητους και αμερόληπτους διαιτητές, που επιλέγονται απευθείας από τα μέρη ή μέσω ενός μηχανισμού που τα μέρη έχουν συμφωνήσει. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, το διαιτητικό δικαστήριο αποτελείται από τρία μέλη, ήτοι δύο διαιτητές και έναν επιδιαιτητή, που ασκεί καθήκοντα προέδρου του διαιτητικού δικαστηρίου. Η διαιτησία χαρακτηρίζεται από ελαστικότητα, καθότι τα μέρη έχουν τη δυνατότητα να διαπλάσουν ελεύθερα τους κανόνες που διέπουν τη διαιτητική διαδικασία. Ελλείψει δε σχετικής συμφωνίας των μερών, ανάλογο δικαίωμα αναγνωρίζεται στους διαιτητές, οι οποίοι, κατά το άρθρο 886 ΚΠολΔ, μπορούν να διαμορφώσουν τη διαιτητική διαδικασία κατά την ελεύθερη κρίση τους. Τέλος, η διαιτητική διαδικασία καταλήγει στην έκδοση της διαιτητικής απόφασης, με την οποία επιλύεται η υπό κρίση διαφορά κατά τρόπο δεσμευτικό. Η διαιτητική απόφαση αποτελεί πλήρες υποκατάστατο της δικαστικής απόφασης 5 , καθότι παράγει αποτελέσματα ισοδύναμα με εκείνα της δικαστικής απόφασης, ήτοι αφενός παράγει δεδικασμένο (άρθρο 896 ΚΠολΔ) και αφετέρου αποτελεί εκτελεστό τίτλο, με βάση τον οποίο μπορεί να γίνει επίσπευση αναγκαστικής εκτέλεσης (άρθρο 904 ΚΠολΔ). Β. Διάκριση της διαιτησίας από άλλες μορφές εναλλακτικής επίλυσης διαφορών (amicable settlement, mediation, conciliation, διαιτητική πραγματογνωμοσύνη, DAB, mini-trial) Εκτός από την διαιτησία, έχουν διαμορφωθεί κι άλλα συστήματα εναλλακτικής επί- λυσης διαφορών, μεταξύ των οποίων ο φιλικός διακανονισμός (amicable settlement), η διαμεσολάβηση (Mediation), ο συμβιβασμός - συμφιλίωση (Conciliation), η διαιτητική πραγματογνωμοσύνη, το DAB (Dispute Adjudication Board) και τα mini-trials. Συχνά, τα μέρη, πριν προσφύγουν στα τακτικά δικαστήρια ή στη διαιτησία, επιχειρούν την επίλυση της διαφοράς τους με φιλικό διακανονισμό (amicable settlement). Στη δια- δικασία αυτή συμμετέχει πολλές φορές και ένα τρίτο ουδέτερο πρόσωπο (the “Neutral”), το οποίο στόχο έχει να διευκολύνει την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ των μερών. Τα μέρη 4. Βλ. ΕφΑθ 4113/2007, ΝοΒ 2007,2401· ΑΠ 1425/1999, ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ. 5. Γ. Βερβενιώτης, Διαιτητική Πραγματογνωμοσύνη, σελ. 132.