ΔΙΚΑΙΟ ΙΚΕ & ΕΠΕ

Οι δύο σταθμοί που έβαλαν τα θεμέλια του ελληνικού εταιρικού δικαίου υπήρξαν η καθιέρω- ση των προσωπικών εταιρειών και η νομοθέτηση της Ανώνυμης Εταιρείας. Καθένας εξ αυτών απεικόνιζε τα δύο άκρα στην κατεύθυνση, προς την οποία θα ήταν σκόπιμο να κατευθυνθεί το δίκαιο των εταιρειών, το προσωπικό - συμβατικό αφενός και το κεφαλαιουχικό - σωματει- ακό αφετέρου. Από τότε και μετά, οι προσπάθειες επικεντρώθηκαν είτε στη δημιουργία εταιρειών μεταξύ των δύο αυτών «άκρων» (ΕΠΕ με διπλή πλειοψηφία κεφαλαίου και κεφαλών, ΙΚΕ με δυνατότη- τα καταστατικής εισαγωγής προσωπικών στοιχείων) είτε στην εισαγωγή διατάξεων που άμ- βλυναν τις ρυθμίσεις του κάθε άκρου προς την κατεύθυνση του άλλου (πχ περιορισμός με- ταβίβασης μετοχών ΑΕ, περιορισμός απεριόριστης ευθύνης εταίρων προσωπικών εταιρειών) με τελικό αποτέλεσμα μία αέναη διαδικασία σύγκλισης μεταξύ των δικαίων του κάθε εταιρι- κού τύπου, που στην αρχική του σύλληψη, οργάνωση και ρύθμιση παρουσιαζόταν ως απο- λύτως διακριτός. Η πορεία προς την εταιρική σύγκλιση συνεχίστηκε και εντάθηκε στα χρόνια της κρίσης και των καλούμενων «μεταρρυθμίσεων» της ελληνικής εσωτερικής νομικής πραγματικότητας, με μία σειρά από νομοθετήματα που ρύθμιζαν κατά τρόπο οριζόντιο όλες τις ελληνικές εταιρείες, ανεξάρτητα από τη νομική μορφή αυτών (ελληνικό εταιρικό λογιστικό δίκαιο με τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα με τον Ν 4308/2014, ελληνικό φορολογικό δίκαιο νομικών προσώπων από τη φορολογική νομοθεσία, δίκαιο του τακτικού ελέγχου με τον Ν 4336/2015, πτωχευτικό δίκαιο). Ιδίως το φορολογικό και το κοινωνικοασφαλιστικό δίκαιο αποκλίνουν με άνεση με κάθε τρόπο και σε κάθε ευκαιρία από την αρχή της διάκρισης του νομικού προσώπου από τα πρόσωπα που μετέχουν αυτού, καθιστώντας διοικητές, διαχειριστές και εκκαθαριστές και ενί- οτε εταίρους και μετόχους, υπεύθυνους ειδικώς για τα προς το Δημόσιο και τους κοινωνικοα- σφαλιστικούς οργανισμούς χρέη, εγκαθιστώντας στον χώρο του εταιρικού δικαίου προνομι- ακό καθεστώς ανισότητας υπέρ τους. Αξιοσημείωτο είναι ότι σε αυτά τα νομοθετήματα, το πεδίο εφαρμογής όλων καταλαμβάνει το σύνολο των εταιρειών όλων των νομικών μορφών, κυρίαρχη έννοια δεν είναι πλέον αυτή του νομικού προσώπου, αλλά μία νέα έννοια , αυτή της νομικής οντότητας , μεταφρασμένη από το αγγλοσαξωνικό «legal entity», της οποίας η εννοιολογική οριοθέτηση παραμένει ασαφής, ενδεχομένως ηθελημένα από τον Έλληνα νομοθέτη του φορολογικού, ελεγκτικού ή λογιστι- κού δικαίου, ώστε να δύναται ανάλογα με τις περιστάσεις να καταλάβει στο μέλλον περισσό- τερες πραγματικές περιπτώσεις, και εξελισσόμενη τελικώς, ως έναν βαθμό, σε μία αόριστη νο- μική έννοια. Από την άλλη πλευρά αυτές οι ίδιες οι διαφοροποιήσεις μεταξύ των ελληνικών εταιρικών τύ- πων έχουν αρχίσει να φθίνουν, ενώ την ίδια στιγμή ακόμη και οι εν στενή εννοία εταιρικού χα- ρακτήρα ρυθμίσεις τους γίνονται διαρκώς και πιο εξαντλητικές σε μία ελληνική τάση «υπερ- ρύθμισης», ως απάντηση στο διεθνές περιβάλλον «απορρύθμισης» (deregulation) με πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού του νέου Ν 4548/2018 για τις ανώνυμες εταιρείες που αγ- γίζει αισίως τα 190 άρθρα, με αποτέλεσμα να γίνεται ιδιαίτερα επίκαιρη η συζήτηση σχετικά με το εύρος, πρακτικό και θεωρητικό, του πεδίου ρύθμισης των παραεταιρικών (ή εξωεται- ρικών) μετοχικών συμβάσεων . ΕΙΣΑΓΩΓΗ