ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΚΦΡΑΣΗ

Πρόλογος Σε ένα περιβάλλον διαδικτυακής υπερδραστηριότητας τόσο τα κράτη όσο και οι διεθνείς οργανισμοί στην προσπάθειά τους να προστατεύσουν σημαντικά έννομα αγαθά όπως η προσωπικότητα και η δημόσια τάξη στην ευρύτερη της διάσταση (π.χ προστασία της κοινωνικής ειρήνης και προστασία από την διακίνηση παρα- πλανητικών ή σκοπίμως αναληθών γεγονότων και πληροφοριών) θέτουν σε δο- κιμασία την ίδια την ελευθερία της έκφρασης ενθαρρύνοντας πρακτικές έμμεσης λογοκρισίας. Οι μεγάλες διαδικτυακές εταιρίες, όπως η Google και η Facebook, σπεύδουν συ- χνά να συμμορφωθούν σε μέτρα και υποδείξεις κυβερνήσεων περιοριστικά της ελευθερίας της έκφρασης των χρηστών και προς αποφυγή κυρώσεων, όταν, μέσω των ιστοσελίδων που φιλοξενούν, ασκείται κριτική σε κρατικές ενέργειες. Η στάση αυτή δεν αποτελεί μια απλή συμμόρφωση στις επιταγές του νομοθέτη αλλά οι ίδιες οι εταιρίες την αντιλαμβάνονται ως το τίμημα που «πληρώνουν» προκειμένου να διατηρήσουνε την θέση τους σε μεγάλες αγορές -χαρακτηριστική είναι η περίπτω- ση της συμπεριφοράς τους στην Κίνα- και την κερδοφόρα διαφημιστική αξιοποί- ηση των προσωπικών δεδομένων των χρηστών. Επιπλέον, οι ίδιες αυτές εταιρίες συνεργάζονται συχνά με τις κυβερνήσεις, προωθώντας σε αυτές δεδομένα πολι- τών -ενδεικτικό είναι το παράδειγμα του προγραμματιστή Σνόουντεν ο οποίος κα- τηγορείται ότι αποκάλυψε τον τρόπο με τον οποίο δεδομένα πολιτών διοχετεύο- νταν στην υπηρεσία εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ-, με την δικαιολογία ότι με τον τρόπο αυτό εντοπίζονται υποθέσεις τρομοκρατίας, διεθνούς εγκληματικότητας και γενικότερα απειλών της εθνικής ασφάλειας. Με τις νέες αυτές διαδικτυακές προκλήσεις της ελευθερίας της έκφρασης ασχολεί- ται στην πολύ ενδιαφέρουσα μονογραφία του ο δικηγόρος με εξειδίκευση σε θέ- ματα προστασίας της ιδιωτικής ζωής Α. Ασκητής, διπλωματούχος του μεταπτυχι- ακού προγράμματος του τομέα Δημοσίου Δικαίου και πολιτικής επιστήμης της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ. Η πρωτοτυπία δεν περιορίζεται μόνο στην επιλογή του θέματος και των επιμέρους ζητημάτων που θίγονται στην μονογραφία αλλά επεκτείνεται και στην προσέγγιση και ειδικότερα στις ενδιαφέρουσες ερμηνευτικές θέσεις που υιοθετούνται εμπνευ- σμένες κατά κύριο λόγο από την αμερικάνικη συζήτηση και τις σχετικές θεωρίες.