ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΚΦΡΑΣΗ

Οι νέες διαδικτυακές προκλήσεις της ελεύθερης έκφρασης 35 νο προγραμματισμό και εφαρμόζονται από λογισμικό. Εάν όμως τα αποτελέσματα που η επεξεργασία αυτή παράγει είναι επίσης λόγος παραμένει ασαφές. Η αυτοματοποιημένη επεξεργασία, δηλαδή η επεξεργασία χωρίς την παρέμβαση του ανθρώπινου παράγοντα με αποτέλεσμα που προσομοιάζει με απόφαση, απο- τελεί μια έννοια που συναντάμε στον ΓΚΠΔ 679/2016 109 , φορτισμένη στο πλαίσιο της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα με την κατάρτιση προφίλ και την αξιολόγηση πτυχών της προσωπικότητας ενός ατόμου. Η αυτοματοποιη- μένη επεξεργασία όμως δεν είναι κάτι νέο, ούτε προέκυψε με την εμφάνιση των ηλεκτρονικών υπολογιστών ή την ανάπτυξη σύνθετου λογισμικού. Ο θερμοστάτης μπορεί να ρυθμίσει τη θερμοκρασία ενός δωματίου αυτοματοποιημένα και χωρίς την παρέμβαση του ανθρώπινου παράγοντα, ενώ ένα αυτόματο κιβώτιο ταχυτή- των σε ένα αυτοκίνητο αποφασίζει αυτόνομα και χωρίς την παρέμβαση του οδη- γού για την μεταβολή της σχέσης μετάδοσης. Αμφότερα συνιστούν αποφάσεις που εκφράζονται κατόπιν αυτοματοποιημένης επεξεργασίας χωρίς ανθρώπινη παρέμ- βαση, όμως η θεώρηση τους ως λόγος θα εκλαμβάνονταν εύλογα με σκωπτική δι- άθεση. Η διαφορά είναι ότι οι σημερινή τεχνολογία δεν εκφράζεται απλώς με έναν ήχο, όπως ένας φούρνος μικροκυμάτων, αλλά με εικόνες, λέξεις ή ακόμα και λόγο που μοιάζει με ανθρώπινο. Το κριτήριο για να καθορίσουμε πότε μια αλγοριθμική απάντηση ή το αποτέλεσμα της επεξεργασίας ενός αυτοματοποιημένου λογισμικού αποτελεί λόγο είναι ένα κριτήριο λειτουργικότητας 110 . Οφείλουμε να κάνουμε τον διαχωρισμό μεταξύ λογι- σμικού που αποτελεί προϊόν λόγου και λογισμικό που αποτελεί απλά εργαλείο επι- κοινωνίας που διευκολύνει την έκφραση του λόγου. Ένα λογισμικό που λειτουργεί ως εργαλείο επικοινωνίας χαρακτηρίζεται κυρίως από την πρακτική λειτουργικό- τητα του για τον χρήστη του, και τα αποτελέσματα του προσαρμόζονται στην υπη- ρεσία του μην επιτρέποντας την ανάπτυξη ενός χώρου έκφρασης για τον προγραμ- ματιστή του. Μια γραφομηχανή δημιουργεί λόγο χωρίς ο κατασκευαστής της να απολαμβάνει την διακριτική ευχέρεια να εκφράσει κάποιο μήνυμα. Κατ’ αναλογία όταν οι επικοινωνιακές δυνατότητες, που τα αποτελέσματα που παράγει πρεσβεύ- ουν, υποτάσσονται στην ανάγκη λειτουργικότητας και τον σκοπό για τον οποίο το 109. Βλ. εισαγωγική σκέψη 71 του Κανονισμού 679/2016. 110. Tim Wu , Machine Speech, University of Pennsylvania Law Review (Vol 161: 1495, 2013), σελ. 1497.