ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΚΦΡΑΣΗ

Οι νέες διαδικτυακές προκλήσεις της ελεύθερης έκφρασης 41 προσώπου στον πολιτικό λόγο. Καταρχήν δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμε- νο της αντίθεσης των μετόχων μιας εταιρείας με τις πολιτικές επιλογές της διοίκη- σης αυτής 124 . Το δικαίωμα του νομικού προσώπου στον πολιτικό λόγο θα ασκού- νταν με τον τρόπο αυτό σε βάρος του δικαιώματος λόγου των φυσικών προσώπων τα οποία το απαρτίζουν και από τα οποία σε θεωρητικό επίπεδο αντλεί το ίδιο δι- καίωμα του στην ελεύθερη έκφραση. Ο προβληματισμός όμως στο πεδίο του πο- λιτικού λόγου δεν εντοπίζεται τόσο στην δυνατότητα της έκφρασης όσο στις επι- πτώσεις αυτής 125 . Όταν ένα νομικό πρόσωπο εκφράζει την αντίθεση του σε μια φορολογική επιβάρυνση αναγνωρίζει τους οικονομικούς κινδύνους που η επιβά- ρυνση θέτει στην λειτουργία του, και συνεισφέρει στην διαβούλευση της κοινωνί- ας με έναν κατά κανόνα οργανωμένο και επιδραστικό τρόπο. Στο πλαίσιο όμως του πολιτικού λόγου η επίδραση που έχει η πολιτική έκφραση μιας εταιρείας, με την συγκέντρωση κεφαλαίων και επιρροής που συγκεντρώνει, υπερβαίνει κατά πολύ την αντίστοιχη επιρροή που θα είχε η αντίστοιχη έκφραση ενός φυσικού προσώ- που, με επιρροή στην ίδια την εκλογική διαδικασία 126 . Η διαφύλαξη της ακεραιό- τητας του πολιτικού διαλόγου αποτελεί ένα βάσιμο και ουσιώδες ζήτημα δημοσί- ου ενδιαφέροντος που καθιστά καθ’ όλα νόμιμο τον περιορισμό του δικαιώματος των νομικών προσώπων στον πολιτικό λόγο και δεν εγείρει ζητήματα διάκρισης σε βάρος τους. Ο πολιτικός λόγος αποτελεί απότοκο και προϋπόθεση ενός καθαρά προσωποπαγούς δικαιώματος, δηλαδή της συμμετοχής στην πολιτική ζωή της χώ- ρας μέσω της εκλογικής διαδικασίας. Προηγείται και έπεται αυτής, όμως η στόχευ- ση του συνδέεται στενά με το θεμελιώδες χαρακτηριστικό του δημοκρατικού πολι- τεύματος όπου μόνο ένα φυσικό πρόσωπο μπορεί να συμμετέχει: την ψηφοφορία. Ο δρ. Φρανκενστάϊν στο ομώνυμο μυθιστόρημα της Μαίρη Σέλλεϋ δεν μετέδωσε στο δημιούργημα του το ίδιο δικαίωμα του στη συμμετοχή στην εκλογική διαδικα- σία αποκλειστικά με την πραγμάτωση της δημιουργίας του. Ένα δημιούργημα του 124. Βλ. C. Edwin Baker , Human Liberty And Freedom Of Speech, Oxford University Press; New Ed edition (14 Jan. 1993), σελ. 194-224, Daniel J.H. Greenwood, Essential Speech: Why Corporate Speech Is Not Free, 83 Iowa Law Review 995 (1998), σελ. 1002-04, 1056, 1061, Citizens United V. Federal Election Commission 558 U.S. 310 (2010), με την αντί- θετη γνώμη του δικαστή J. Stevens να επισημαίνει την πιθανότητα της σύγκρουσης μετα- ξύ των πολιτικών προτιμήσεων των μελών και των μετόχων μιας εταιρείας με τις επιλογές της διοίκησης της, οι οποίοι λειτουργούν θεωρητικά με υποχρέωση πίστης και λογοδο- σίας έναντι τους. 125. Tim Wu, Machine Speech, ό.π., υπ. 110, σελ. 1503. 126. United States v. UAW, 352 U.S. 567, 570-84 (1957).