Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ

Σύνοψη 2 Το Διεθνές Δίκαιο Αντιμετώπισης Καταστροφών, όμως, προέκυψε κυρίως ως ανάγκη λόγω έλλειψης διεθνών δεσμευτικών κειμένων ή/και μιας διεθνούς σύμβασης που να καθιερώνει υποχρεώσεις και δικαιώματα σε περίοδο ειρήνης και ιδίως σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών. Το Διεθνές Δίκαιο Αντιμετώπισης Καταστροφών είναι «κράμα» εθιμικών και συμβατικών κανόνων και «ήπιου δικαίου» (soft law), με κύριες πηγές του: το διεθνές εθιμικό δίκαιο, περιφερειακές διεθνείς συμβάσεις και πληθώρα κατευθυ- ντήριων κειμένων ‘ήπιου δικαίου’. Καταλυτική για το ΔΔΑΚ είναι η Επιτροπή Διεθνούς Δικαίου των Ηνωμένων Εθνών, η οποία παρουσίασε το 2018 στην Γενική συνέλευση των Η.Ε. σχέδιο σύμβασης. Από την έρευνα προκύπτει ότι δεν υφίσταται νομική υποχρέωση κράτους να προσφέρει βοήθεια μετά από φυσική καταστροφή, αλλά κατά κύριο λόγο ούτε και να την αποδε- χθεί. Εξάλλου, η διαφορά μεταξύ του δικαιώματος παρέμβασης αφενός και την παροχή βοήθειας σε φυσικές καταστροφές αφετέρου ξεκαθαρίζεται στο Διεθνές Δίκαιο Αντιμετώ- πισης Καταστροφών, όπου παρατηρείται μία μεταστροφή της εφαρμογής της «ευθύνης προστασίας» σε μία τάση σύγκλισης και εφαρμογής μιας «υποχρέωσης συνεργασίας». Η αρχή της εθνικής κυριαρχίας παραμένει αδιαπραγμάτευτη στις περιπτώσεις των φυσικών καταστροφών. Τα Κράτη προβαίνουν σε παροχή βοηθείας για ανθρωπιστικούς λόγους ή ως έκφραση αλληλεγγύης, χωρίς να υφίσταται συγκεκριμένη νομική υποχρέωση. Εξετάζοντας όμως, το σύνολο των πηγών του ΔΔΑΚ, αλλά και την χρήση τους από τα κράτη σε επιχειρησιακό επίπεδο, παρατηρεί κανείς ότι αναδύεται ολοένα και περισσότερο ένα πλέγμα αρχών και κανόνων παροχής βοηθείας. Το κατά πόσο το πλέγμα αυτό θα οργανωθεί συστηματικά σε ένα πλαίσιο διεθνών κανόνων, ιδίως συμβατικών, είναι ο πυρήνας της τρέχουσας διαλεκτικής του Διεθνούς Δικαίου Αντιμετώπισης Καταστροφών.