ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄ ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ Ι. Το Σύνταγμα και η συντακτική εξουσία Συντακτική εξουσία είναι η εξουσία, με την οποία θεσπίζονται ή τροποποιούνται οι συνταγματικοί κανόνες, δηλαδή κανόνες με αυξημένη νομική ισχύ. Η πρωτογενής συντακτική εξουσία, ως υπέρτατη εξουσία του Κράτους, δεν υποτάσσεται σε κανό- νες. 1 Υπό την παραπάνω μορφή η συντακτική εξουσία ασκείται κατά την κατάρτι- ση του πρώτου Συντάγματος ενός κράτους ή όταν το υπάρχον Σύνταγμα καταλύε- ται βίαια. 2 Η συντακτική εξουσία όμως λαμβάνει και τη μορφή της αναθεωρητικής λειτουργίας, με την οποία τροποποιείται το υφιστάμενο Σύνταγμα. Φορέας της συ- ντακτικής εξουσίας είναι το ανώτατο όργανο του κράτους, δηλαδή ο λαός. ΙI. Βασικές διακρίσεις του Συντάγματος § 1. Τυπικό και ουσιαστικό Σύνταγμα Ο όρος «Σύνταγμα» απαντάται με δύο έννοιες: την ουσιαστική και την τυπική. Σύνταγμα με ουσιαστική έννοια είναι το σύνολο των κανόνων δικαίου που καθο- ρίζουν τη μορφή του πολιτεύματος, την οργάνωση του κράτους (θετικό περιεχό- μενο) καθώς και τη θέση και τα όρια της κρατικής εξουσίας απέναντι στα πρόσωπα που υπόκεινται σε αυτήν (αρνητικό περιεχόμενο). Σύνταγμα με τυπική έννοια είναι ο γραπτός θεμελιώδης νόμος που έχει αυξημένη τυπική ισχύ. Το τυπικό Σύνταγμα θεσπίζεται από τη συντακτική εξουσία. 3 Απαραί- τητα στοιχεία του τυπικού Συντάγματος είναι η γραπτή διατύπωσή του και ο χα- ρακτήρας του ως «θεμελιώδους νόμου», υπό την έννοια ότι διέπει όλη την κρατι- κή οργάνωση. Συνήθως ταυτίζεται με κωδικοποιημένο κείμενο και διαθέτει ισχύ υπέρτερη από τους υπόλοιπους νόμους. 4 1. Βλ. Βενιζέλου Ε. , Μαθήματα Συνταγματικού Δικαίου I, 1991, σ. 42. 2. Βλ. Ράικου Αθ. , όπ.π., σελ. 35. 3. Βλ. Σπυρόπουλου Φ. , όπ.π., εκδ. β΄, σελ. 91 επ. 4. Βλ. Μαυριά Κ. , Συνταγματικό Δίκαιο, 2002, σελ. 166. 5 6