ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄ - ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ § 2. Γραπτό και άγραφο Σύνταγμα Γραπτό είναι το ενιαίο κείμενο συντάγματος, το οποίο φέρει τον τίτλο «Σύνταγμα». Προς την έννοια του γραπτού Συντάγματος αντιδιαστέλλεται αυτή του άγραφου Συ- ντάγματος, δηλαδή ενός συστήματος εθιμικών κανόνων που διαμορφώθηκαν με μακρά και ομοιόμορφη άσκηση με συνείδηση δικαίου. Στην περίπτωση αυτή ανή- κει το σύστημα του Ηνωμένου Βασιλείου. Τα πλεονεκτήματα του γραπτού Συντάγ- ματος είναι η σαφήνεια του κειμένου και η ασφάλεια δικαίου καθώς και η δυσχέ- ρεια τροποποίησής του. § 3. Αυστηρό και ήπιο Σύνταγμα Περαιτέρω, ένα γραπτό Σύνταγμα κατατάσσεται είτε στην κατηγορία των αυστηρών είτε στην κατηγορία των ήπιων Συνταγμάτων. Αυστηρό είναι το Σύνταγμα που ανα- θεωρείται, δηλαδή επιδέχεται τροποποίηση, κατάργηση, ή προσθήκη με ειδική διαδικασία, διαφορετική από εκείνη, με την οποία θεσπίζονται οι λοιποί κανόνες δικαίου και από ειδικό όργανο. Ήπιο είναι το Σύνταγμα, του οποίου οι κανόνες έχουν τυπική ισχύ ίση με αυτή των λοιπών νόμων και αναθεωρούνται με τη συνή- θη νομοθετική διαδικασία. 5 Αυξημένη τυπική ισχύ σε σχέση με το κοινό δίκαιο διαθέτει μόνον το αυστηρό Σύ- νταγμα. Ο βαθμός της αυστηρότητας ποικίλλει από το απολύτως αυστηρό, το οποίο δεν επιδέχεται αναθεώρηση, μέχρι το σχετικώς αυστηρό Σύνταγμα, το οποίο τάσ- σει ειδικές διαδικαστικές προϋποθέσεις για την αναθεώρησή του. IΙΙ. Συντακτική εξουσία και αναθεωρητική λειτουργία § 1. Γενικά Η παραγωγή του Συντάγματος, δηλαδή είτε η θέσπιση το πρώτον (από ένα δημιουρ- γούμενο Κράτος ή όταν το προϋπάρχον Σύνταγμα καταλύθηκε μετά από επανάστα- ση ή πραξικόπημα) είτε η μεταβολή του ισχύοντος Συντάγματος είναι προϊόν αφενός ιστορικοπολιτικών εξελίξεων και αφετέρου έκφρασης σχετικής βούλησης της κρατι- κής εξουσίας. Συντακτική εξουσία, επομένως, καθίσταται η κρατική εξουσία όταν θε- σπίζει συνταγματικούς κανόνες, όταν δηλαδή θεσπίζει τυπικό Σύνταγμα. Η συντακτική λειτουργία διακρίνεται στην πρωτογενή ή υπό στενή έννοια και στη δευτερογενή ή παράγωγη. Η πρωτογενής συντακτική λειτουργία είναι νομικά αδέ- σμευτη και απεριόριστη, αφού ασκείται κατά τρόπο πρωτότυπο και δημιουργεί νέα 5. Βλ. Μάνεση Αρ. , όπ.π., σελ. 148-150. Παραδείγματα ήπιου Συντάγματος αποτελούν τα Συντάγ- ματα του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ν. Ζηλανδίας και του Ισραήλ, βλ. Μαυριά Κ. , όπ.π., σελ. 166. 7 8 9 10