ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

VIII σκέψης στο Δημόσιο Δίκαιο σε Ευρωπαϊκό επίπεδο (The Evolution of Law and the State in Europe, Seven Lessons, Oxford and Portland, Oregon 2014). Εξαιρετικά σημαντική υπήρξε η συζήτηση με τον Ομότιμο Καθηγητή της Νομικής Σχολής του Potsdam κ. H. Bauer, ο οποίος με ιδιαίτερα εύστοχα σχόλια και βιβλι- ογραφικές υποδείξεις, συνέβαλε ώστε να διευκρινιστούν διάφορα επιμέρους ζη- τήματα από την οπτική της Γερμανικής θεωρίας για το «Οικονομικό Δίκαιο της Ενέργειας» και το σύγχρονο «Δίκαιο της Ενέργειας». Πολύτιμη ήταν η συζήτηση με τον πρώην Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης και Υπουρ- γό, Καθηγητή της Νομικής Σχολής ΑΠΘ κ. Ευ. Βενιζέλο, τον οποίο ευχαριστώ θερ- μά για τις επισημάνσεις και τα σχόλια. Κατ’ αρχήν, με την ευκαιρία της παρούσας μελέτης χρειάστηκε αναγωγή σε αρκετές από τις διατάξεις του Συντάγματος, οι οποίες αναθεωρήθηκαν το 2001 και τις οποίες είχε υποστηρίξει ως Εισηγητής της πλειοψηφίας ο Καθηγητής Ευ. Βενιζέλος. Από την αναγωγή σε αυτές τις διατά- ξεις, όπως για παράδειγμα το ά. 5Α ή το ά. 94 παρ. 3 Σ, με αφορμή τα θέματα του Δικαίου της Ενέργειας, φαίνεται όχι μόνο η πρωτοτυπία, αλλά και η αναμφισβή- τητη χρησιμότητα της συνταγματικής αναθεώρησης, που έγινε κατά την αλλαγή του αιώνα. Άλλωστε, η μελέτη του Καθηγητή κ. Βενιζέλου για το δημόσιο συμφέ- ρον (Το γενικό συμφέρον και οι περιορισμοί των συνταγματικών δικαιωμάτων – κριτική προσέγγιση των τάσεων της νομολογίας, Θεσσαλονίκη 1990), παρά τα χρόνια που έχουν παρέλθει, εξακολουθεί και σήμερα να είναι σημείο αναφοράς για το Δημόσιο Δίκαιο και την δύσκολη έννοια του δημοσίου συμφέροντος. Ειδι- κά για Δίκαιο της Ενέργειας, το οποίο μελετά την παρέμβαση του κράτους σε συ- γκεκριμένο κλάδο της οικονομίας, η έννοια του δημοσίου συμφέροντος έχει κε- ντρική αξία. Επίσης, ευχαριστώ θερμά την Ομότιμη Καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ κ. Τζ. Ηλιοπούλου-Στράγγα, οι συμβουλές της οποίας σε επιστημονικά αλλά και όχι μόνο ζητήματα είναι πάντα πολύτιμες. Το έργο της για την τριτενέργεια των θεμελιωδών δικαιωμάτων (Η «τριτενέργεια» των ατομικών και κοινωνικών δι- καιωμάτων του Συντάγματος 1975, Αθήνα-Κομοτηνή 1990) αλλά και η «Γενική θε- ωρία των θεμελιωδών δικαιωμάτων – όψεις της πολυεπίπεδης προστασίας στον ευρωπαϊκό χώρο, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2018» υπήρξαν σημεία αναφοράς κατά τη συγγραφή της παρούσας μελέτης. Στον Ομότιμο Καθηγητή και Δικαστή στο Γενικό Δικαστήριο ΕΕ κ. Κ. Ηλιόπουλο, ο οποίος έχει συμβάλλει αναμφισβήτη- τα στην εξέλιξη του Δικαίου της Ενέργειας στην Ελλάδα με το πλούσιο συγγρα- φικό έργο του για το θέμα, οφείλεται ένα μεγάλο ευχαριστώ για τη βιβλιογρα- φική υποστήριξη. Ιδιαίτερα ευχαριστώ ακόμη τους Καθηγητές της Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ κ.κ. Γλ. Σιούτη και Θ. Φορτσάκη, οι οποίοι κινητοποίησαν το ενδιαφέρον μου για το Δί- Σημείωμα Συγγραφέα