ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ – ΕΤΑΙΡΙΕΣ

XV Πρόλογος Α’ έκδοσης Ο ορισμός της εταιρίας, ως ανθρώπινης φιλίας και συναδέλφωσης, ανάγεται στην ελλη- νική αρχαιότητα. Εταιρείος απεκαλείτο και ο Δίας, ως προστάτης της εταιρίας. Κατά την παράδοση, πρώτος ο Ιάσονας συνάθροισε τους Αργοναύτες, θυσίασε στον Εταιρείο Δία και ίδρυσε προς τιμήν του θεού εορτή τα «Εταιρίδεια». «Ιστορούσι δε πρώτον Ιάσονα τον Αίσονος συναγαγόντα τους Αργαναύτας Εταιρείω Διί θύσαι και την εορτήν Εταιρί- δεια προσαγορεύσαι» (Ηγήσανδρος παρ’ Αθην. ΙΓ΄ 572 D). Μεταξύ των πρώτων εταιρικών μορφών της αρχαίας Ελλάδας αναφέρεται η Τράπεζα του Πασίωνος και του Φορμίωνος. Στο ρωμαϊκό δίκαιο η εταιρία ρυθμιζόταν ως ενοχι- κή, προσωποπαγής σχέση, στηριζόμενη στην affectio societatis. Στον μεσαίωνα δημι- ουργήθηκαν πιο συγκεκριμένες μορφές εταιριών, με πρώτη την commenda, που αφο- ρούσε στις σχέσεις μεταξύ πλοιοκτήτη και φορτωτή, καθώς και την Τράπεζα του Αγ. Γεωργίου στη Γένουα περί το 1.400 μ.Χ. Τον 17ο αιώνα εμφανίστηκαν οι πρώτες αληθι- νές μορφές ανωνύμων εταιριών στην Ολλανδία, την Αγγλία και τη Γερμανία, οι επονο- μαζόμενες companies. Με το πέρασμα κατά συνέπεια του χρόνου κατέστη αναγκαία η νομική ρύθμιση των σχέσεων που διαμορφώνονται από τον εξέχοντα αυτό θεσμό του δικαίου, την εταιρία. Ο κλάδος των εταιριών στις μέρες μας συνιστά ένα σύνθετο και πολύπλοκο τμήμα του εμπορικού δικαίου. Αυτό οφείλεται μεταξύ άλλων στη διασπορά των πηγών του και τη στενή του σχέση με άλλους κλάδους του δικαίου, όπως το χρηματιστηριακό δίκαιο, το εργατικό δίκαιο, το κοινοτικό δίκαιο και το δίκαιο των συμβάσεων. Εξάλλου νέοι θε- σμοί, ελληνικής και αλλοδαπής προέλευσης, εμπλουτίζουν διαρκώς το δίκαιο των εται- ριών και διευρύνουν τη θεματολογία του. Το παρόν βιβλίο επιχειρεί να παρουσιάσει τη φιλοσοφία, την αναγκαιότητα και τον τρό- πο λειτουργίας των εταιριών. Με τη διάταξη της ύλης παρέχεται η δυνατότητα συνολι- κής θεώρησης των επιμέρους ζητημάτων του δικαίου των εμπορικών εταιριών, όπως ισχύει σήμερα και έχει διαμορφωθεί από τη νομολογία και την επιστήμη. Ειδικότερα, εκτός από τους κλασικούς τύπους των εμπορικών εταιριών (προσωπικές εταιρίες ομόρ- ρυθμη εταιρία, ετερόρρυθμη εταιρία, αφανής εταιρία και κεφαλαιουχικές εταιρίες ΑΕ και ΕΠΕ) επιχειρείται η παρουσίαση και νέων θεσμών, όπως η εταιρική διακυβέρνηση, η καθιέρωση των διεθνών λογιστικών προτύπων, η ευρωπαϊκή εταιρία, οι όμιλοι επι- χειρήσεων, οι επαγγελματικές εταιρίες, η κοινοπραξία και οι off-shore εταιρίες, στη δη- μιουργία των οποίων συνέβαλε μεταξύ άλλων η εξέλιξη της τεχνικής, η παγκοσμιότητα της οικονομίας, η συσσώρευση μεγάλου κεφαλαίου και η προστασία του σύγχρονου επενδυτή. Επίσης, επιχειρείται η προσέγγιση νέων θεσμών αμερικανικής προέλευσης, που εισέβαλαν στην ευρωπαϊκή νομική σκέψη, όπως η joint venture, η σύμβαση δια- χείρισης εταιρίας (management contract) και ο business judgment rule. Η επιστημονική μου προσπάθεια οφείλει πολλά στον πνευματικό χώρο των Νομικών Σχολών του Πανεπιστημίου Αθηνών και Μονάχου. Από τη θέση αυτή θέλω να ευχαρι- στήσω όσους συναδέλφους των Πανεπιστημίων Αθηνών, Πειραιώς και Θεσσαλονίκης