ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ – ΕΤΑΙΡΙΕΣ

4 ΕΙΣΑΓΩΓΗ κει η εταιρία υπό ευρεία έννοια, περιλαμβάνουν ακόμη τις κοινωνίες δημόσιου δικαίου και τις οικογενειακές κοινωνίες 3 . Από την «κοινωνία σκοπού» θα πρέπει να διακριθεί η «κοινωνία δικαιώματος», στο πλαίσιο της οποίας δεν υπάγεται η ύπαρξη και η επιδίωξη κοινού σκοπού, αλλά απλώς οι συνδικαιούχοι είναι φορείς ενός κοινού δικαιώματος. Και οι δύο κοινωνίες ανήκουν στην ευρύτερη έννοια της «κοινωνίας συμφερόντων». Οι κυριότερες διαφορές ανάμεσα στην εταιρία υπό ευρεία έννοια και στην κοινωνία δικαιώματος είναι οι εξής: α. Η εταιρία ιδρύεται με δικαιοπραξία (συνήθως σύμβαση), ενώ η κοινωνία δικαιώμα- τος από το νόμο, δηλαδή είναι ανεξάρτητη από τη δικαιοπρακτική βούληση των συνδι- καιούχων. β. Στην κοινωνία δικαιώματος δεν υφίσταται η έννοια του κοινού σκοπού και της αντί- στοιχης επιδίωξής του, όπως συμβαίνει στην εταιρία. Η δέσμευση των κοινωνών συνί- σταται στη διατήρηση του κοινού δικαιώματος και στις ενέργειες για τη διαφύλαξή του. γ. Η λύση της κοινωνίας δικαιώματος είναι ελεύθερη, εφόσον ο κάθε κοινωνός μπο- ρεί οποτεδήποτε να την απαιτήσει βάσει των ΑΚ 795, 797, πράγμα που δεν ισχύει στην εταιρία, όπου πρέπει να συντρέχουν συγκεκριμένες και αυστηρές προϋποθέσεις για τη λύση της. δ. Η έξοδος από την κοινωνία δικαιώματος είναι ελεύθερη και το μερίδιο του κάθε κοι- νωνού είναι ελεύθερα μεταβιβάσιμο σύμφωνα με το νόμο (ΑΚ 793), σε αντίθεση με ό,τι ισχύει στην εταιρία, στην οποία η έξοδος και η μεταβίβαση της μερίδας είναι καταρχήν απαγορευμένες, αφού η λειτουργία της είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τα πρόσωπα των μελών της. Από την εταιρία με την ευρεία έννοια του όρου σκόπιμο θα ήταν να διακριθούν δύο άλ- λες έννοιες, αυτή των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου και αυτή του ιδρύματος. 1. Νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου είναι τα δημόσια νομικά πρόσωπα που διέπο- νται καταρχήν από το διοικητικό δίκαιο και χαρακτηρίζονται έτσι ρητά από τις ιδρυτι- κές τους ή μεταγενέστερες διατάξεις. 4 Αν δεν υπάρχει τέτοιος χαρακτηρισμός, κριτήριο για την πλήρωση της έννοιας του ΝΠΔΔ αποτελεί η άσκηση δημόσιας εξουσίας, δηλα- δή αν αυτά τα δημόσια νομικά πρόσωπα εκδίδουν ατομικές ή κανονιστικές διοικητικές πράξεις. Τόσο η ίδρυση όσο και η κατάργησή τους γίνονται με νόμο ή κανονιστικό δι- άταγμα ή κανονιστική πράξη κατόπιν νομοθετικής εξουσιοδότησης και όχι με δικαιο- πραξία, όπως η εταιρία. 2. Το ίδρυμα, όπως ορίζεται στην ΑΚ 108 (πρβλ. και τη γενική ΑΚ 61) είναι σύνολο περι- ουσίας αφιερωμένης στην εξυπηρέτηση ενός διαρκούς σκοπού, και αποκτά νομική προ- σωπικότητα με διάταγμα που εγκρίνει τη σύστασή του. Οι βασικές διαφορές του ιδρύ- ματος από την εταιρία συνοψίζονται στα ακόλουθα: α. Το ίδρυμα είναι σύνολο περιουσίας και όχι ένωση προσώπων, όπως η εταιρία. 3. Βλ. Ν.Ρόκα, Εμπορικές Εταιρίες, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη, 9 η εκδ., 2019, σελ. 3 επ., Αντωνόπουλο, Δίκαιο Προσωπικών Εταιριών, 2012, σελ. 3 επ. 4. ΣτΕ 2569/1983, βλ. και Σπηλιωτόπουλο, Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου Ι, 14η έκδοση, 2011, σελ. 361 επ.