ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ

Γεωργία Σταματέλου 5 Με το Ν 4172/2013 εισάγεται για πρώτη φορά στο ελληνικό δίκαιο ορισμός για την φορολογική κατοικία. Σύμφωνα με τα πρότυπα του ΟΟΣΑ και της Ευρωπαϊ- κής ‘Ενωσης, εκσυγχρονίζεται το υφιστάμενο πλαίσιο και υιοθετούνται γενικές αρχές για την επιβολή του φόρου στην βάση της αρχής του τόπου πραγματικής διοίκησης. Σύμφωνα λοιπόν με το άρθρο 4 του Ν 4172/20131, φυσικό πρόσω- πο είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδας εφόσον έχει στην Ελλάδα την μόνιμη ή κύρια κατοικία του ή την συνήθη διαμονή του ή το κέντρο των ζωτικών του συμφερόντων, ήτοι τους προσωπικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς δεσμούς του. ‘Όπως και στις προηγούμενες διατάξεις, ένας προξενικός, διπλωματικός υπάλληλος ή δημόσιος λειτουργός που έχει την ελληνική ιθαγένεια, ασχέτως αν υπηρετεί στην αλλοδαπή, θεωρείται φορολογικός κάτοικος Ελλάδος. Και εδώ διατηρείται ο κανόνας των 183 ημερών. Υπάρχει βέβαια μία ασάφεια στο νομό, η οποία ακόμη και σήμερα δεν έχει διευκρινιστεί. Για ποιο διάστημα μετράμε αυτές τις 183 ημέρες και υπήρχε και μία διεύρυνση του τρόπου υπολο- γισμού καθώς στο καινούργιο νομό συμπεριλαμβανόταν και σύντομα διαστήμα- τα παραμονής στο εξωτερικό. Η διάταξη αυτή τροποποιήθηκε και πάλι το 2018 μετά την έκδοση της 1445/2016 απόφασης του ΣτΕ. Σε αυτή την απόφαση σταθμό το ΣτΕ έκρινε ότι είναι νοητή η χωριστή κατοικία των συζύγων και έσωσε πολλούς γάμους ανά την Ελληνική επικράτεια. Στην βάσει αυτής της απόφασης λοιπόν τροποποιήθηκε και η σχε- τική διάταξη έτσι ώστε να προβλέπει ότι η για τον προσδιορισμό του κέντρου των ζωτικών συμφερόντων ενός φορολογούμενου θα πρέπει να συνεκτιμώνται όλα τα πρόσφορα στοιχεία τόσο των προσωπικών/οικογενειακών όσο και των οικονομικών και κοινωνικών δεσμών. Η τελευταία προτεινόμενη αλλαγή η οποία βρίσκεται τώρα νομίζω μέχρι σήμε- ρα σε δημόσια διαβούλευση με το νέο φορολογικό νομοσχέδιο προβλέπει την διαγραφή του στοιχείου των κοινωνικών δεσμών προκειμένου να εναρμονιστεί με το άρθρο τέσσερα (4) του Model Tax Convention που κάνει λόγο για personal and financial interests. Η συγκεκριμένη διάταξη εξακολουθεί να διατηρεί τον κανόνα των 183 ημερών ΕΤΕ αντικαθιστά αυτό που είδαμε στην προηγούμενη μορφή της διάταξης του συμπεριλαμβανομένων σύντομων διαστημάτων παρα- μονής στο εξωτερικό με το αθροιστικά. Και δυστυχώς εξακολουθεί να μην κα- θορίζει το χρονικό διάστημα εντός του οποίου θα πρέπει να συμπληρώνονται οι 183 ημέρες. Ελπίζουμε η τελική μορφή του νομοσχέδιου προς ψήφιση να μας βγάλει από αυτή την αγωνία χρόνων. Για τα νομικά πρόσωπα τα πράγματα ήταν πολύ πιο απλά. Αρχικά ο Ν 2238/1994 δεν περιείχε ορισμό για την φορολογική κατοικία των νομικών προσώπων. Η καταστατική έδρα του νομικού προσώπου ταυτιζόταν με την φορολογική του