ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ

Η μόνιμη εγκατάσταση στη φορολογία εισοδήματος και το ΦΠΑ: Σημεία σύγκλισης και διαφοροποίησης 1 Πέτρος Πανταζόπουλος Δικηγόρος, ΔΝ, Μεταδιδακτορικός Ερευνητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ Εταίρος, Φορτσάκης Διακόπουλος Μυλωνογιάννης και Συνεργάτες Δικηγορική Εταιρεία 1. Εισαγωγικά 1 Η φορολογία πολλές φορές ομοιάζει με τη ζωή, υπό την έννοια ότι και σε αυτό το πεδίο μάλλον σπάνιες είναι οι οριστικές και ξεκάθαρες απαντήσεις, σπάνια κάτι είναι άσπρο ή μαύρο. Αντίθετα, πολλές καταστάσεις είναι γκρίζες, αφού είτε παραπάνω από μία απόψεις είναι υποστηρίξιμη είτε δεν είναι πάντα ασφα- λές, ποια θα είναι η φορολογική μεταχείριση ορισμένης κατάστασης. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι και η μεταχείριση της σχέσης μεταξύ της έδρας μιας επιχείρησης και της δευτερεύουσας εγκατάστασής της, ανάλογα αν πρό- κειται για φορολογία εισοδήματος ή ΦΠΑ. Δεδομένων της διαφορετικής φύσης και εν μέρει στόχευσης των δύο εν λόγω φόρων αλλά και των διαφορών όσον αφορά το κανονιστικό πλαίσιο – ημεδαπό, ενωσιακό αλλά και διεθνές συμβα- τικό – η «μόνιμη» ή «σταθερή» εγκατάσταση που τυχόν αναπτύσσει μία επιχεί- ρηση σε άλλο κράτος αντιμετωπίζεται διαφορετικά ανάλογα αν πρόκειται για την επιβολή (ή μη) φόρου εισοδήματος ή ΦΠΑ. Η διαφορετική δε αντιμετώπιση της δευτερεύουσας εγκατάστασης ανάλογα με το φορολογικό αντικείμενο γεν- νά, εξάλλου, επίσης και διαφορετικές διαδικαστικές υποχρεώσεις για την επι- χείρηση ή/και την εγκατάσταση, δυσχεραίνοντας έτσι ενδεχομένως την διασυ- νοριακή δραστηριοποίηση των επιχειρήσεων. Σκοπός της παρούσας εισήγησης είναι να παρουσιάσει τις διαφορές όσον αφο- ρά τη μεταχείριση της «μόνιμης εγκατάστασης» για σκοπούς φόρου εισοδήμα- τος και ΦΠΑ, όπως και την τυχόν επιρροή ιδίως στη φορολογία προστιθέμενης 1. Το παρόν αποδίδει την προφορική εισήγηση του γράφοντος κατά το 1ο Διεθνές Συνέδριο Φορολογικού Δικαίου, που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα την 15.11.2019 υπό τη διορ- γάνωση του εκδοτικού οίκου ΝΟΜΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ και υπό την επιστημονική επιμέλεια και αιγίδα της Ελληνικής Εταιρείας Φορολογικού Δικαίου και Δημοσιονομικών Μελετών και της έδρας Jean Monnet στην Ευρωπαϊκή Φορολογική Πολιτική και Διοίκηση της Νο- μικής Σχολής του ΑΠΘ.