ΕΣΔΑ ΚΑΙ ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΣΥΓΓΕΝΕΙΑΣ

Προλογικό σημείωμα | IX δικαιϊκή ερμηνεία του ελληνικού δικαίου της συγγένειας (ερμηνεία αναπόφευκτη, αφού εθνικοί νόμοι και ΕΣΔΑ αποτελούν αδιάσπαστα τμήματα της ελληνικής έννομης τά- ξης, με εφαρμογή ή δυνατότητα εφαρμογής στα ίδια θέματα). Μερικά παραδείγματα, ενδεικτικά: Η σ., μιλώντας για την κατά το ΕΔΔΑ ελαστικοποίηση των προθεσμιών προσβολής της πατρότητας ή προσβολής της αναγνώρισης της πατρότητας, βρίσκει στον ίδιο τον ΑΚ μια εύστοχη θεμελίωση του τρόπου ελαστικοποίησης. Οι διατάξεις των ΑΚ 1470 και 1478 θα πρέπει να συνδυασθούν, σε μια συστηματική ερμηνεία του νόμου, με τις ΑΚ 255, 257 και 279, αφού, όπως πειστικά υποστηρίζει η σ., η ανυπαίτια άγνοια της βιολογικής αλήθειας (π.χ. η άγνοια του συζύγου της μητέρας για το γεγονός ότι η σύλληψη έγινε από άλλον άνδρα) συνιστά γεγονός ανωτέρας βίας που συνεπάγε- ται την αναστολή συμπλήρωσης της παραγραφής ή της αποσβεστικής προθεσμίας (τούτο, βέβαια, με την εύλογη επιφύλαξη της εξέτασης των τυχόν ειδικών συνθηκών της συγκεκριμένης εξεταζόμενης υπόθεσης). Σημειωτέον ότι και ο ΑΠ έχει δεχθεί σε άλλες περιπτώσεις την άγνοια ως περίπτωση ανωτέρας βίας. Ένα άλλο θέμα, όπου η σ. συμβάλλει στην ερμηνεία του ΑΚ, με αστικοδικαιϊκά κριτή- ρια και με τελολογική ερμηνεία, είναι αυτό της προσβολής της πατρότητας από τον βιολογικό, κατά τους ισχυρισμούς του, πατέρα κατά την ΑΚ 1469 αρ. 5. Προϋπόθεση είναι, κατά τη διάταξη αυτή, να είχε ο ενάγων κατά το κρίσιμο διάστημα της σύλλη- ψης μόνιμη σχέση με σαρκική συνάφεια και η μητέρα να βρισκόταν σε διάσταση με τον σύζυγό της. Ο σκοπός του νομοθέτη είναι να διευκολύνει μεν την αποκάλυψη της βιολογικής αλήθειας, αλλά χωρίς να διαταράξει την ενότητα της υφιστάμενης (μη τελούσας σε διάσταση) κοινωνικής οικογένειας. Τέτοιος κίνδυνος δεν υπάρχει όταν η μητέρα βρίσκεται σε διάσταση με τον σύζυγό της. Τότε η κοινωνική οικογένεια έχει ήδη διαταραχθεί. Αλλά αυτή η ratio του νόμου, υποστηρίζει προσφυώς η σ. (ασκώ- ντας σχετικώς κριτική στην απόφαση 18/2009 της Ολομέλειας του ΑΠ και συμφω- νώντας με τη μειοψηφία της απόφασης και με ορισμένες άλλες φωνές στην Ελλάδα), συντρέχει και σε μια άλλη περίπτωση την οποία δεν καλύπτει η εν λόγω διάταξη του ΑΚ, στην περίπτωση δηλαδή κατά την οποία η σχέση με τον ενάγοντα προϋπήρχε του γάμου της μητέρας. Και σ’ αυτή την περίπτωση δεν υπήρχε κατά το διάστημα της σύλληψης κοινωνική οικογένεια που θα μπορούσε να διαταραχθεί. Η αναλογία των δύο περιπτώσεων είναι προφανής, αλλά ο νομοθέτης προφανώς δεν σκέφθηκε τη δεύτερη περίπτωση. Θα ήταν ασυνεπής προς εαυτόν, αν την είχε σκεφθεί και την είχε αποκλείσει από τη ρύθμιση. Πρόκειται συνεπώς για ακούσιο κενό που πρέπει να πλη- ρωθεί με αναλογική εφαρμογή. Σωστά δε επισημαίνει η σ., ότι και κανόνες δικαίου που προβλέπουν κατ’ εξαίρεση και κατά τρόπο περιοριστικό την εφαρμογή τους δεν εξαιρούνται από την αναλογική εφαρμογή, όπως μία απόλυτη γνώμη υποστηρίζει. Οι κανόνες αυτοί δεν αποκλείεται να εκφράζουν μια νομοθετική σκέψη και να εξυπηρε- τούν ένα νομοθετικό σκοπό που μπορούν να βρουν εφαρμογή και σε μια άλλη όμοια περίπτωση μη καλυπτόμενη από τον νόμο. Και ένα ακόμη παράδειγμα: το ΕΔΔΑ δεν είχε την ευκαιρία να κρίνει περίπτωση της ΑΚ 1515, κατά την οποία το δικαστήριο την άσκηση της γονικής μέριμνας τέκνου γεν-