ΔΙΕΘΝΕΣ & ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

5 Εισαγωγή μπορούν να εφαρμόζονται σε πράξεις που τελ έ σθηκαν έξω από τα όρια της επικράτειας, την έννομη τάξη της οποίας επιδιώκουν να διασφαλίσουν; 10 Ούτε η μία άποψη ωστόσο είναι αυτονόητη, ούτε η άλλη: ήδη η ύπαρξη πλειόνων κυριάρ- χω ν κρατών καθιστά προφανές ότι ο εθνικός νομοθέτης δεν έχει το δικαίωμα να επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής των ποινικών νόμων πέρα από ορισμένα όρια. Η αξίωση ενός κράτους να εφαρμόζει τους ποινικούς του κανόνες σε πράξεις που τελέστηκαν σε όλη την υδρόγειο δύ- σκολα συμβιβάζεται με τις σύγχρονες αντιλήψεις για τη συνύπαρξη των εθνών. Αλλά και η αντίθετη αντίληψη δεν μπορεί να γίνει άνευ ετέρου αποδεκτή. Πράγματι, το ημεδαπό ποινι- κό δίκαιο δεν μπορεί ν’ αδιαφορήσει τουλάχιστον για ορισμένες πράξεις που τελούνται έξω από τα όρια της επικράτειας, όπως π.χ . για αξιόποινες πράξεις που τελούνται από ημεδαπούς ή εναντίον ημεδαπών. Όλα δείχνουν, επομένως, ότι όταν από μια ποινική διάταξη δεν προκύπτει η έκταση της κατά τόπον εφαρμογής της, η προσφυγή σε κανόνες που καθορίζουν τα τοπικά όριά της είναι απα- ραίτητη. Ποια είναι όμως τα όρια αυτά; Και με ποια κριτήρια διαγράφονται; Την απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα επιχειρεί να δώσει το διεθνές ποινικό δίκαιο νοούμενο stricto sensu ως δίκαιο των τοπικών ορίων των ποινικών νόμων. Υπ’ αυτή την έννοια με τον όρο «διεθνές ποι- νικό δίκαιο» (droit pénal international, internationales Strafrecht) χαρακτηρίζ ε ται, κυρίως στο πλαίσιο των δικαίων της ηπειρωτικής Ευρώπης, το σύνολο των κανόνων που ρυθμίζουν τα τοπικά όρια εφαρμογής του εθνικού ποινικού δικαίου (και επομένως τις πράξεις που υπά- γονται σ’ αυτό) 11 , δηλ. την κατά τόπο έκταση της ποινικής εξουσίας του κράτους και συνεπώς, την έκταση της ποινικής δικαιοδοσίας του 12 . Πρόκειται για τους κανόνες βάσει των οποίων κρίνεται αν μια πράξη που προσβάλλει μεν την ημεδαπή έννομη τάξη, έχει όμως ταυτόχρονα και «διεθνείς όψεις» 13 (ή, όπως συχνά λέγεται, ένα τουλάχιστον «στοιχείο αλλοδαπότητος») 14 , υπάγεται στην ημεδαπή ποινική εξουσία 15 . Αντικείμενο των σχετικών διατάξεων του ελληνι- κού ΠΚ (άρθρ. 5 επ.) είναι π.χ. το ερώτημα αν οι ελληνικοί ποινικοί νόμοι εφαρμόζονται και όταν ένα έγκλημα τελέστηκε στην αλλοδαπή από ή εναντίον Έλληνα πολίτη, ή σε πλοίο ελλη- νικό στην ανοιχτή θάλασσα ή σε ξένο λιμένα κλπ. Όπως θα δούμε παρακάτω 16 οι κανόνες του δ.π.δ. stricto sensu είναι κανόνες εσωτερικού δι- καίου (δεν υπάρχει ένα υπερκρατικό δ.π.δ. stricto sensu, αλλά τόσα, όσες οι κυρίαρχες Πολι- τείες). Γι’ αυτό και ο όρος «διεθνές ποινικό δίκαιο» στο μέτρο που χαρακτηρίζει το δίκαιο των 10. Πρβλ. Zieher, Das sog. Internationale Strafrecht nach der Reform, 1977, σελ. 35 επ. 11. Oehler, Int StR σελ. 1, πρβλ. Kohle r Int StR σελ. 1, Travers , Droit pénal International τ. I 1920 No 1 σελ. 3, v. Rohland, Das Int. StR I 1877 σ ελ. 5, Μaurach-Zipf AT τ. I § 11 I. 12. Πρβλ. Ανδρουλάκη , Ποινικόν Δίκαιον ΓενΜ Γ’ (1986) σελ. 232, Donnedieu de Vabres , Principes, σελ. 3. 13. Χωραφά ς, ΠΔ, Γεν. Μ. 9η έκδ. σελ. 449. 14. «Elément d’ extranéité». Feller , σε: Bassiouni-Nanda, International Criminal Law τ. II σελ. 5, Merle-Vitu , Traité No 260, Lombois , No 17. 15. Jescheck-Weigend, Lehrbuch 169 , Werle-Jeßberger, LK 12η έκδ., αρ. 3 επ. προ § 3, με περαιτέρω παραπο- μπές, v. Liszt LB § 21 I, Garraud , Traité, τ. 1 349, S chultz, AT 88, Manzini , Trattato τ. 1 σελ. 138, Binding, HB 370, Welzel, Lehrbuch, 26. 16. Μέρος πρώτο, κεφ. 1.