ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΦΟΡΕΩΝ

| 4 | Σ. Θωμαδάκης - Chairman — Οι αποταμιεύσεις και οι επενδύσεις του κοινού (οριζόμενου κάπως αόριστα ως πλειοψηφούσα μερίδα της κοινωνίας) δεν προστατεύθηκαν — Οι αγοραίες τιμές των τίτλων απηχούσαν κατά το προηγούμενο της κρίσης διά- στημα παραφουσκωμένες αξίες οι οποίες όμως εξαϋλώθηκαν από την κρίση — Οι ιδιώτες εξωθήθηκαν σε υπερβολική και άκριτη προσφυγή σε δανεισμό, ο ο- ποίος αποδείχθηκε ότι δεν μπορούσε να εξυπηρετηθεί σε μακροπρόθεσμη βάση. Χωρίς αμφιβολία μπορούμε να ισχυρισθούμε ότι κάποιες από αυτές τις απόψεις και αντιλήψεις αντιπροσωπεύουν μονόπλευρα και υπεραπλουστευμένα συμπεράσματα. Χωρίς αμφιβολία όμως επίσης, αυτή η «λαϊκή σοφία» έχει ένα πυρήνα αλήθειας διότι αντανακλά δύο πιο θεμελιώδεις διαπιστώσεις: Πρώτον, την μετατροπή «συ- μπεριφορών υψηλού κινδύνου» σε κυρίαρχες πρακτικές μεταξύ πολλών φορέων του χρηματοοικονομικού τομέα, και μάλιστα των τραπεζών (που σε παλιότερες επο- χές θεωρούνταν πυλώνες συντηρητισμού!). Δεύτερον, την αστοχία των δικλείδων ασφαλείας που τα προγενέστερα ρυθμιστικά πρότυπα προέβλεπαν για την ευστάθεια του τομέα και την προστασία του «κοινού» των αποταμιευτών, των επενδυτών και (εν τέλει) των φορολογουμένων πολιτών, από μεγάλες ενδογενείς διαταραχές του οικονομικού συστήματος. Πρέπει να κατανοούμε ότι μία από τις πιο δηλητηριώδεις διαταραχές που προκα- λούνται από μία μεγάλη χρηματοοικονομική κρίση είναι ακριβώς η διάβρωση της εμπιστοσύνης στις θεσμικές ασφαλιστικές δικλείδες των αγορών και, μεταξύ αυτών, στην δημόσια ρύθμιση. Απτή απόδειξη της διάβρωσης εμπιστοσύνης είναι η έντονη «κινδυνοφοβία» που εκδηλώνεται κατά την διάρκεια μιας κρίσης, η αναζήτηση «ασφαλών καταφυγίων» και γενικότερα οι στρατηγικές περιορισμού των ζημιών οι οποίες ωστόσο συχνά παρατείνουν την ίδια την κρίση. Για να το εξηγήσω με παράδειγμα, όταν σε ένα ανεπτυγμένο χρηματοοικονομικό σύστημα, γεμάτο από σύνθετα συμβολαιϊκά προϊόντα, παρατηρούμε μεγάλη άνοδο της τιμής ενός φυσικού εμπορεύματος «αποθησαύρισης» όπως ο χρυσός - συμπε- ραίνουμε απλώς ότι: Η εμπιστοσύνη στις θεσμικές ασφαλιστικές δικλείδες φθίνει αφού, κατά τεκμήριο, αυξάνει η ζήτηση για εμπορευματικά αποταμιεύματα τα οποία χρησιμεύουν ως εναλλακτικές δικλείδες προστασίας αξιών . Οι θεσμικές ασφαλιστικές δικλείδες του χρηματοοικονομικού τομέα αποτελούνται από πλήθος ρυθμίσεων δημόσιου ή ιδιωτικού χαρακτήρα. Στην γλώσσα που θα χρη- σιμοποιήσω, η δημόσια ρύθμιση περιλαμβάνει επιταγές υποχρεωτικού χαρακτήρα που προέρχονται από την δημόσια εξουσία. Η ιδιωτική ρύθμιση, ή αυτό-ρύθμιση, περιλαμβάνει αρχές και κανόνες που στηρίζονται σε ιδιωτικές δεσμεύσεις και συμ- βατικές υποχρεώσεις. Τέλος χρησιμοποιώ την έννοια της υβριδικής ρύθμισης που περιλαμβάνει αυτό-ρυθμιστικές δεσμεύσεις οι οποίες όμως εποπτεύονται και επι- δοκιμάζονται (γίνονται αποδεκτές) από δημόσιες αρχές.