ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΦΟΡΕΩΝ

5 | Κοινωνικές προσδοκίες, κοινό συμφέρον και ηθικοί κώδικες | Η ανταπόκριση στην διάβρωση εμπιστοσύνης, την οποία επέφερε λοιπόν η κρίση που βιώσαμε από το 2008, εκτάθηκε, όπως ήταν φυσικό, σε όλες τις ρυθμιστικές περιοχές - δημόσιες είτε ιδιωτικές - καθώς και στα σχήματα υπερεθνικού συντο- νισμού των ρυθμίσεων που προϋπήρχαν ή που επινοήθηκαν υπό την πίεση της επεκτεινόμενης κρίσης. Η αρχική αντίδραση συνοψιζόταν στην θέση ότι έπρεπε η δημόσια ρύθμιση να επε- κταθεί σε νέες αγοραίες περιοχές και να γίνει πιο παρεμβατική και πιο αυστηρή. Η πιο ώριμη αντίδραση όμως διέλαβε σημαντικές ποιοτικές διαφοροποιήσεις: (α) εισαγωγή της έννοιας του «συστημικού κινδύνου» στην εποπτική εργαλειοθήκη και παρεπόμενη ρητή επιδίωξη της χρηματοοικονομικής ευστάθειας, (β) εισαγωγή της έννοιας της μακροπρόθεσμης (δια-κυκλικής) αξίας ως επιθυμητής στόχευσης στην εξισορρόπηση των αγορών, (γ) ενθάρρυνση, ενίσχυση και επικράτηση έντιμων και διαφανών συμπεριφορών που μπορούν να διασφαλίσουν το «κοινό (δημόσιο) συμφέρον» , (δ) ευρεία επέκταση της έννοιας- στόχου που έχει ονομασθεί «διατηρη- σιμότητα» από την απλή ανάγκη επιβίωσης των επιχειρήσεων, στην προστασία του πλανήτη, της ανθρώπινης επιβίωσης και ευμάρειας, των κοινωνικών δικαιωμάτων. Ας μου επιτραπεί λοιπόν να συνοψίσω πολύ επιγραμματικά τα δύο κεντρικά ζητού- μενα των νέων προσδοκιών: ΕΝΤΙΜΟΤΗΤΑ και ΔΙΑΤΗΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ Εύκολα παρατηρούμε ότι και τα δύο αυτά ζητούμενα έχουν τέτοια γενικότητα και απήχηση που δεν περιορίζονται μέσα στα σύνορα του εθνικά οριζόμενου και ρυθμι- ζόμενου «δημοσίου» συμφέροντος. Αποτελούν παγκόσμια ζητούμενα και αποζητούν παγκόσμιο θεσμικό προσδιορισμό ενός ευρέως νοούμενου «δημοσίου χώρου» και ενός απορρέοντος «δημοσίου συμφέροντος». Επειδή ωστόσο στις λεκτικές μας συνήθειες και τους εντυπωμένους συνειρμούς μας το «δημόσιο» ταυτίζεται με την ιστορική έννοια του εθνικού κράτους, χρησιμοποιώ εναλλακτικά τον όρο «πάν-κοινό συμφέρον». Στον τομέα της δημόσιας ρύθμισης αξίζει να συνεκτιμούμε και μία ακόμη σημαντική πλευρά. Η κρίση δεν περιορίσθηκε μόνον στα όρια του ιδιωτικού τομέα. Κατέλαβε και υπέ- σκαψε την αξιοπιστία (επομένως και την προσφορά ασφάλειας) του Δημοσίου, δηλαδή πλειάδας εθνικών δημοσιονομικών οντοτήτων. Δεν θα επεκταθώ εδώ στο πώς και γιατί. Θα αρκεσθώ στη διαπίστωση ότι οι δημοσιονομικές κρίσεις που συν-εκδηλώθηκαν με τις κρίσεις των χρηματοοικονομικών αγορών αποτέλεσαν πλήγμα στην ικανότητα (και στην φήμη) του δημοσίου ως παραγωγού ασφαλιστικών δικλείδων (ρυθμίσεων, εγγυήσεων, ασφαλών καταφυγίων κ.ά.). Αυτό πρόσθεσε δυναμική στην αναζήτηση ρυθμίσεων εκτός των κλασικών ορίων του δημόσιου τομέα. Επομένως, η αδυναμία πολλών (εθνικών ) δημοσίων αρχών να παίξουν απο-