ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Μεθοδολογία, Αντικείμενο και Ιδιοσυγκρασία Κυπριακού Συνταγματικού Δικαίου 7 μπει σε πολυσύνθετους παράγοντες που επιδρούν στη δικαστική συλλογιστική σε «hard cases» και όχι στην πολιτική ως έκφραση κομματικής άποψης. Η υπάρχουσα διασύνδεση της συνταγματικής κρίσης με «πολιτικές επιλογές» συνδράμει στη γενι- κότερη ανάγκη παρουσίας της έννοιας της νομιμοποίησης που αποτελεί τον μηχανισμό προστασί- ας της δικαστικής συλλογιστικής. Η νομιμοποίηση διασυνδέεται με τον βαθμό προβλεψιμότητας (predictability), 40 αλλά και βεβαιότητας και ουδετερότητας (certainty and neutrality) 41 που μεταφέ- ρεται στους συμμετέχοντες και δεν είναι μια αυτοματοποιημένη διαδικασία εφόσον «courts are not designed to be a reflex of a democratic society». 42 Υπάρχει όμως η δυνατότητα άντλησης νομιμο- ποίησης από το περίσσευμα συσσωρευμένης νομιμοποίησης που η προηγούμενη νομολογία προ- σέλκυσε. Συνεπώς, δεν πρόκειται για μια εκ του μηδενός αρχή σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση ή για μια αυτόνομη περιπτωσιολογική κατάσταση, αλλά για μια μακρά αλυσίδα που συνιστά μια δι- αδικασία συνεχούς νομιμοποιητικής δράσης. Η κάθε απόφαση κρίνεται αυτόνομα, αλλά και σε συ- νάρτηση με την προηγούμενη νομολογία. Ένα χρήσιμο παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση της απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ στην Bush v. Gore 43 από το αποτέλεσμα της οποίας κρίθηκαν ουσιαστικά οι προεδρικές εκλογές του 2000 στις ΗΠΑ. Η πλευρά Bush αμφισβήτησε απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Φλόρι- ντα που διέτασσε επανακαταμέτρηση ψήφων ως να παραβιάζει τα χρονικά όρια τα οποία ο τοπικός εκλογικός νόμος έθεσε για περάτωση της εκλογικής διαδικασίας. Αυτή η παραβίαση συνιστούσε μη συμμόρφωση με τις συνταγματικές διατάξεις περί «Due Process and Equal Protection», εφόσον η δικαστική απόφαση δεν έδινε σαφή κριτήρια που θα έπρεπε να διέπουν την επανακαταμέτρηση, με αποτέλεσμα να υπάρχει ενδεχόμενο κατάληξης σε διαφορετικό αποτέλεσμα σε ειδικές περιπτώσεις παρά το γεγονός ότι τα αντικειμενικά δεδομένα τους ήταν πανομοιότυπα. Επιπλέον, το επιχείρημα ανέφερε ότι εάν ακόμη το αποτέλεσμα τής επανακαταμέτρησης ήταν να ανατραπεί το αρχικό αποτέ- λεσμα, αυτό θα συνιστούσε αντισυνταγματική παρέμβαση από τη δικαστική απόφαση του Ανωτά- του Δικαστηρίου της Φλόριντα με το Άρθρο II του Συντάγματος («Each State shall appoint, in such Manner as the Legislature thereof may direct, a Number of Electors»), 44 οπότε ο τοπικός νομοθέτης θα μπορούσε να αγνοήσει το αποτέλεσμα της επανακαταμέτρησης. Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ αποφάσισε per curiam (πλειοψηφία 7-2) ότι η επανακαταμέτρη- ση όπως διέταξε το Ανώτατο Δικαστήριο της Φλόριντα παραβίαζε την πρόνοια περί ίσης προστασίας («equal protection») του Συντάγματος. Επίσης, με πλειοψηφία 5-4 κρίθηκε ότι δεν υπήρχε επαρκής χρόνος για να δοθούν εκ νέου οδηγίες για την επανακαταμέτρηση, εφόσον η διορία είχε ήδη παρέλ- θει. Τέλος, επί του θέματος του Άρθρου II του Αμερικανικού Συντάγματος, κρίθηκε ότι η αρμοδιό- τητα του τοπικού νομοθέτη, η οποία συνταγματικά διασφαλίζεται, δεν είχε παραβιαστεί. Η απόφαση αποτελεί κλασσικό πλέον παράδειγμα των συνεπειών μιας συνταγματικής απόφασης στο πολιτικό επίπεδο και της αναπόφευκτης διασύνδεσης της συνταγματικής απόφασης με την πολιτι- κή σφαίρα, δηλαδή την επιλογή μεταξύ διαφορετικών αποτελεσμάτων και ερμηνειών που έχουν και σαφή πολιτική διάσταση και συνέπειες. Η νομιμοποίηση του Ανωτάτου Δικαστηρίου προστατεύει το Δικαστήριο από πολιτικοποίηση της απόφασής του και επιφέρει συμμόρφωση τυπικά και αξιακά. Η συμμόρφωση δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην συμφωνία με το σκεπτικό, αλλά συνδυάζεται με τη δυνα- τότητα διαφωνίας και άσκησης κριτικής, ενώ το τελικό συμπέρασμα διατηρείται, δηλαδή ότι ακόμη και τέτοιες υποθέσεις παραμένουν πρωτίστως συνταγματικής φύσης ζητήματα και δεν υπάρχει παρά μόνον η αποκλειστική δικαιοδοσία της δικαστικής δικαιοδοσίας για να τις αποφασίσει. Η δε περά- 40. Mauro Cappelletti, The Judicial Process in Comparative Perspective (Clarendon Press, 1989) σελ. 35 et seq. 41. Rasmussen, Η., supra υποσημ. 30, σελ. IX, υποσημ. 27. 42. Tim Koopmans, «The Roots of Judicial Activism» στο Franz Matscher, Herbert Petzold, Gerard J Wiarda (επ.) Protecting Human Rights: The European Dimension: Studies in Honour of Gerard J. Wiarda (Carl Heymanns Verlag KG, 1988) σελ. 321. 43. Bush v. Gore , 531 US 98 (2000). 44. Έμφαση δική μου.