Η ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΤΟΥ ΕΔΔΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

10 Πρόσφατες εξελίξεις στην εκτέλεση αποφάσεων του ΕΔΔΑ: παραπομπή για μη συμμόρφωση Χρήστος Γιακουμόπουλος Γενικός Διευθυντής, Διεύθυνση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Κράτους Δικαίου, Συμβούλιο της Ευρώπης Όπως είναι γνωστό, η εποπτεία της εκτέλεσης των αποφάσεων του ΕΔΔΑ έχει ανατεθεί από την ίδια την ΕΣΔΑ στην Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης (ΕΥ). Η ΕΥ "κλείνει" την εποπτεία εκτέλεσης όταν διαπιστώνει ότι όλα τα μέτρα που απαιτούνται έχουν ληφθεί, ότι έχει δηλαδή καταβληθεί η "δίκαιη ικανοποίηση" που επεδίκασε το ΕΔΔΑ, ότι οι συνέπειες της παραβία- σης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του προσφεύγοντα έχουν αρθεί (ατομικά μέτρα), και ότι το ενδιαφερόμενο Κράτος έχει προβεί στις απαραίτητες ενέρ- γειες ώστε να αποφευχθεί παρόμοια παραβίαση στο μέλλον (γενικά μέτρα). Ας σημειωθεί ότι το σύστημα εκτέλεσης των αποφάσεων του ΕΔΔΑ λειτουρ- γεί καλά: Το 2018 η ΕΥ "έκλεισε" την εποπτεία εκτέλεσης 2.048 αποφάσεων, από τις οποίες 212 χαρακτηρίζονταν ως leading cases , αποφάσεις δηλαδή που ήγειραν νέα ζητήματα. Ο αριθμός των αποφάσεων, των οποίων η εκτέ- λεση εκκρεμεί και εξετάζεται από την ΕΥ πέρασε από 11.100 το 2012 σε 5.200 το 2019. Από το 2016 και μετά η ΕΥ "κλείνει" περισσότερες από 2000 αποφά- σεις κατ’ έτος. Ωστόσο οι πρόσφατες εξελίξεις στο χώρο της εκτέλεσης των αποφάσεων του ΕΔΔΑ δεν σχετίζονται με τον αριθμό των υποθέσεων που "έκλεισαν", αλλά με μια υπόθεση άρνησης εκτέλεσης παρά την υποχρέωση συμμόρφωσης που επι- βάλλει η ΕΣΔΑ στο άρθρο 46 παρ. 1. Το άρθρο 46 παρ. 4 της ΕΣΔΑ επιτρέπει στην ΕΥ να παραπέμψει ενώπιον του ΕΔΔΑ το ζήτημα του αν ένα συμβαλλόμενο Κράτος δεν έχει εκπληρώσει την υποχρέωσή του, όταν αυτή κρίνει ότι το εν λόγω Κράτος αρνείται να εκτελέ- σει μια απόφαση που το αφορά. Σύμφωνα με την παράγραφο 5 του ίδιου άρ- θρου, αν το ΕΔΔΑ διαπιστώσει παραβίαση της υποχρέωσης, αναπέμπει την υπόθεση στην ΕΥ προκειμένου να εξετάσει τα μέτρα που ενδείκνυνται. Αν δεν διαπιστώσει παραβίαση, αναπέμπει πάλι στην ΕΥ η οποία πλέον "κλείνει" την εποπτεία της εκτέλεσης της απόφασης αυτής. Η ειδική αυτή διαδικασία ( recours en manquement, infringment proceedings ) που θεσμοθετήθηκε με το 14ο Πρωτόκολλο της ΕΣΔΑ θεωρήθηκε περισσότε- ρο ως "απειλή", που θα ήταν καλύτερο να μην εφαρμοστεί στην πράξη. Άλ- λωστε, παρόλο που το σύστημα εκτέλεσης συναντά συχνά περιπτώσεις κα-