ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ

Εισαγωγή 2 Στην παρούσα μονογραφία θα εξεταστεί η σχέση του ενωσιακού δικαίου του αντα- γωνισμού με τον τομέα της ιδιωτικής ασφάλισης, ζήτημα προδήλως επίκαιρο δε- δομένης τόσο της έντονης εξέλιξης του αντίστοιχου τομεακού ρυθμιστικού πλαισί- ου κατά την τελευταία περίπου δεκαετία, όσο και της πρόσφατης αξιολόγησης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή της ανάγκης ύπαρξης ενός ειδικού καθεστώτος που αφο- ρούσε τον τομέα αυτόν, αξιολόγηση που κατέληξε στη μη ανανέωση του ΚΟΑ και στην εφαρμογή πλέον των γενικών διατάξεων στο σύνολο των σχετικών πρακτικών. Προτού όμως υπεισέλθουμε στους ειδικότερους προβληματισμούς που αφορούν τη σχέση του δικαίου του ανταγωνισμού και του τομέα των ασφαλίσεων (Β), θα προ- βούμε σε ορισμένες εισαγωγικές παρατηρήσεις και οριοθετήσεις σχετικά με τον το- μέα της ιδιωτικής ασφάλισης (Α). Α. Η ιδιωτική ασφάλιση α. Ιστορία της ασφάλισης Ως γνωστόν οι απαρχές της ασφάλισης εντοπίζονται μεν αρκετές χιλιετίες πριν, ήδη από τον κώδικα του Χαμουραμπί καθώς και από το αττικό δίκαιο, ωστόσο η σύγχρο- νη ασφάλιση ξεκίνησε ως θαλάσσια ασφάλιση από τον 14 ο αιώνα στην Ιταλία, υπο- καθιστώντας το ναυτικό δάνειο λόγω της απαγόρευσης της τοκοληψίας 5 . Μέσω της ασφάλισης, ο έμπορος κατέβαλε ένα τίμημα για την ανάληψη εκ μέρους του ασφα- λιστή των κινδύνων του θαλάσσιου ταξιδιού και ο τελευταίος κατέβαλε ένα κεφά- λαιο στον πρώτο μόνον εφόσον δεν πετύχαινε το ταξίδι. Ο θεσμός της ασφάλισης εν συνεχεία αναπτύχθηκε και στα υπόλοιπα κράτη, ιδίως στην Αγγλία και στις βορειο- ευρωπαϊκές χώρες. Προκειμένου οι ασφαλιστές να είναι σε θέση να ανταπεξέλθουν στην καταβολή αποζημιώσεων, άρχισαν να συνεταιρίζονται ευθυνόμενοι για πολ- λούς κινδύνους, αλλά όχι για όλο το ποσό, πρακτική που αποτέλεσε μία πρώιμη ε- φαρμογή της διασποράς των κινδύνων, και της εισαγωγής των αρχών της στατιστι- κής επιστήμης στον ασφαλιστικό τομέα 6 . Η ασφαλιστική επιστήμη εξελίχθηκε τους επόμενους αιώνες μέσω της εφαρμογής σε αυτήν της επιστήμης των μαθηματικών, ιδίως του νόμου των πιθανοτήτων και σταδιακά άρχισαν να εμφανίζονται περισσό- τερες κατηγορίες ασφαλίσεων (ζωής, πυρός κ.α.). Σήμερα ο ασφαλιστικός τομέας αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους τομείς της οικονομίας. Το μέγεθος του ασφαλιστικού κλάδου και η σημασία του για την οι- κονομία καθιστά ακόμη κρισιμότερη την αποτελεσματική εφαρμογή των κανόνων ανταγωνισμού σε αυτόν. 5. Βλ. ΑΡΓΥΡΙΑΔΗ Α./ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ- ΑΓΓΕΛΙΔΟΥ Ρ./ ΣΚΑΛΙΔΗ Λ.,“Στοιχεία Ασφαλιστικού Δικαίου”, Ε’ εκδ., σελ. 3 επ., ΚΙΑΝΤΟ Β.,“Ασφαλιστικό Δίκαιο”, 9 η εκδ., σελ. 12-15, ΡΟΚΑ Ι.“Συμβατικό ασφαλιστικό δίκαιο”, 12 η εκδ., σελ. 89 επ., BIRDS J.,”Bird’s Modern Insurance Law”, 10 th ed., σελ. 1 επ. 6. Βλ. ΣΙΝΑΝΙΩΤΗ - ΜΑΡΟΥΔΗ Α.,“Ασφαλιστικό δίκαιο”, 2014, σελ. 7. 4 5 6