ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ

Εισαγωγή 4 τικής και κοινωνικής ασφάλισης εντοπίζεται στην προέλευση του καθεστώτος: εάν προέρχεται από σύμβαση θα πρόκειται για ιδιωτική ασφάλιση ενώ εάν προέρχεται απευθείας από τον νόμο θα πρόκειται για κοινωνική 15 . Η προαναφερόμενη διάκριση μεταξύ κοινωνικής και ιδιωτικής ασφάλισης είναι κρί- σιμη και για την εφαρμογή των κανόνων του ενωσιακού δικαίου του ανταγωνισμού. Τούτο διότι οι κανόνες των άρθρων 101-102 ΣΛΕΕ καθώς και του ελέγχου συγκε- ντρώσεων εφαρμόζονται σε «επιχειρήσεις», βάσει δε της ενωσιακής νομολογίας, οι φορείς κοινωνικής ασφάλισης δεν αποτελούν επιχειρήσεις 16 . Επομένως, το δίκαιο του ελεύθερου ανταγωνισμού αφορά μόνο τους φορείς ιδιωτικής ασφάλισης, και για τον λόγο αυτόν η παρούσα διατριβή κατά κύριο λόγο επικεντρώνεται στους τε- λευταίους. Ζητήματα ωστόσο γεννώνται ως προς τους λεγόμενους φορείς επικουρι- κής ασφάλισης. Η επικουρική ασφάλιση βρίσκεται στο μεταίχμιο μεταξύ κοινωνικής και ιδιωτικής ασφάλισης 17 , με συνέπεια άλλα συστήματα επικουρικής ασφάλισης να εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των κανόνων ανταγωνισμού και άλλα όχι. Το ζήτη- μα έχει αποκτήσει σήμερα ιδιαίτερη σημασία, καθώς επειδή τα παραδοσιακά συ- στήματα κοινωνικής ασφάλισης δεν είναι ικανά να καλύψουν τις ανάγκες του πλη- θυσμού, αυξάνεται η ανάγκη ύπαρξης συστημάτων επικουρικής ασφάλισης 18 . Μέσω των συστημάτων επικουρικής ασφάλισης επιχειρείται η μετατόπιση κινδύνων από τον δημόσιο προς τον ιδιωτικό τομέα 19 . Ως προς τον χαρακτηρισμό ενός συστήμα- τος επικουρικής ασφάλισης ως «επιχείρησης», η ενωσιακή νομολογία έχει αναπτύξει ορισμένα κριτήρια, τα οποία είναι σημαντικό να συστηματοποιηθούν 20 . Αντίστοιχοι προβληματισμοί ως προς την υπαγωγή στην ενωσιακή έννοια της επιχείρησης γεν- νώνται και ως προς ορισμένους άλλους εξασφαλιστικούς φορείς, όπως συστήματα εγγύησης καταθέσεων κ.α. 21 . Επειδή ακριβώς από πλευράς δικαίου του ανταγωνισμού ενδιαφέρει ιδίως η ιδιω- τική ασφάλιση, εφεξής όπου στην παρούσα διατριβή γίνεται λόγος για «ασφάλιση» θα νοείται η ιδιωτική ασφάλιση, εκτός και αν αναφέρεται κάτι διαφορετικό. Η ιδιω- τική ασφάλιση αποτελεί τον έναν από τους τρεις κλάδους του χρηματοοικονομικού τομέα. Οι υπόλοιποι δύο είναι α) ο τραπεζικός κλάδος, και β) ο κλάδος της κεφαλαι- αγοράς και των επενδυτικών υπηρεσιών. 15. Βλ. ΑΡΓΥΡΙΑΔΗ Α./ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ- ΑΓΓΕΛΙΔΟΥ Ρ./ ΣΚΑΛΙΔΗ Λ. ό.π., σελ. 7. 16. Βλ. αναλυτικά παρακάτω πλαγ. 82 επ. 17. Αποτελεί τον λεγόμενο «Δεύτερο Πυλώνα», ευρισκόμενη ανάμεσα στην κοινωνική ασφάλιση (Πρώ- τος Πυλώνας) και την ιδιωτική (Τρίτος Πυλώνας) βλ. πάντως και παρακάτω πλαγ. 94. 18. Βλ. ΡΟΚΑ Ι. Συμβατικό ασφαλιστικό δίκαιο ό.π., σελ. 68-69. 19. Ibid, σελ. 69. 20. Βλ. αναλυτικά παρακάτω πλαγ. 94 επ. 21. Βλ. και παρακάτω πλαγ. 105 επ. 9 10