ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ

Εισαγωγή 7 από τη συγκέντρωση των αντιπαροχών των ληπτών της ασφάλισης, ήτοι των ασφα- λίστρων. Ο ασφαλιστής ακολουθεί ορισμένους κανόνες προκειμένου να εκτιμή- σει τους κινδύνους, να υπολογίσει το ύψος των ασφαλίστρων και να σχεδιάσει τους όρους των ασφαλιστηρίων και χάρη στη λειτουργία του νόμου των μεγάλων αριθ- μών, είναι σε θέση να προσφέρει ασφαλιστική κάλυψη 29 . Αυτοί οι κανόνες ονομάζο- νται «ασφαλιστική τεχνική». Η ασφαλιστική σύμβαση βασίζεται στην αρχή της καλής πίστης, περισσότερο απ’ότι άλλες μορφές συμβάσεων, καθώς η έλλειψη της καλής πίστης στο πλαίσιο της ασφά- λισης, ματαιώνει το ίδιο το οικοδόμημα της ασφαλιστικής τεχνικής και της ασφαλι- στικής οικονομίας 30 . Ο ασφαλιστής προκειμένου να είναι σε θέση να τιμολογήσει ορθώς τα ασφάλιστρά του, πρέπει να είναι σε θέση να εκτιμήσει αποτελεσματικά τον κίνδυνο, την κάλυψη του οποίου καλείται να αναλάβει. Μεταξύ ασφαλιστή και λήπτη της ασφάλισης υφίσταται ασυμμετρία πληροφόρησης, καθώς ο λήπτης της ασφάλισης είναι καλύτερα πληροφορημένος ως προς τον υπό ασφάλιση κίνδυνο, και έχει το κίνητρο να αποκρύψει ουσιώδη στοιχεία από τον ασφαλιστή, προκειμέ- νου να τύχει ευνοϊκότερης τιμολόγησης. Αυτή η ασυμμετρία πληροφόρησης μπορεί συνεπώς να οδηγήσει σε αναποτελεσματικότητες λόγω φαινομένων ηθικού κινδύ- νου 31 και αντίστροφης επιλογής 32 . Ο νόμος προβλέπει διάφορες ρυθμίσεις προκει- μένου να αμβλυνθεί η προαναφερόμενη ασυμμετρία πληροφόρησης, όπως τις δια- τάξεις για τα ασφαλιστικά βάρη 33 . Παράλληλα, οι ασφαλιστές, ακριβώς για να είναι σε θέση να προβούν σε καταλληλότερη εκτίμηση του κινδύνου, συνεργάζονται με- ταξύ τους, κυρίως μέσω ανταλλαγής πληροφοριών αναφορικά με τους διάφορους κινδύνους, προκειμένου να μπορέσουν να υπολογίσουν το οικονομικό κόστος της κάλυψής τους. Περαιτέρω, όπως προαναφέρθηκε, οι ασφαλιστές προκειμένου να μπορούν να κα- λύπτουν τους κινδύνους που ασφαλίζουν, οργανώνουν μία κοινωνία ομοίων κινδύ- νων. Κατά τον τρόπο αυτό και βάσει του νόμου των μεγάλων αριθμών και της επι- στήμης των πιθανοτήτων, είναι δυνατός ο μαθηματικός υπολογισμός του ύψους των ασφαλίστρων 34 . Σημειωτέον ότι προκειμένου να λειτουργήσει ο νόμος των μεγάλων 29. Βλ. ΡΟΚΑ Ι. Συμβατικό ασφαλιστικό δίκαιο ό.π., σελ. 32-33. 30. Βλ. ΡΟΚΑ Ι.,“Η πραγματική εφαρμογή των αρχών της καλής πίστης στην ασφάλιση”, σε“Η πορεία προς το σύγχρονο ασφαλιστικό δίκαιο”, 2007, σελ. 7 επ., 8. 31. Στην οικονομική επιστήμη, ο ηθικός κίνδυνος έχει την έννοια ότι ένα πρόσωπο αυξάνει την έκθεσή του σε έναν κίνδυνο όταν κάποιο τρίτο πρόσωπο φέρει το κόστος επέλευσης του κινδύνου, όπως δη- λαδή συμβαίνει και όταν ένα πρόσωπο έχει ασφαλιστεί για τους σχετικούς κινδύνους. 32. Στον τομέα της ασφάλισης, η αντίστροφη επιλογή έχει την έννοια ότι πρόσωπα που εκτίθενται πε- ρισσότερο σε κινδύνους, είναι προθυμότερα να συνάψουν ασφαλιστικές συμβάσεις για την κάλυψη των κινδύνων αυτών. Συνεπώς, λόγω της ασυμμετρίας πληροφόρησης, είναι απαραίτητο ο ασφαλι- στής να μπορέσει να τιμολογήσει με τρόπο αποτελεσματικό τις ασφαλιστικές καλύψεις και να θέσει και εύλογους όρους ασφάλισης. 33. Για τα ασφαλιστικά βάρη βλ. και πλαγ. 656. 34. Βλ. ΡΟΚΑ Ι. Συμβατικό ασφαλιστικό δίκαιο ό.π., σελ. 83-84. 17 18