ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΝΟΜΕΣ ΤΑΞΕΙΣ ΧΩΡΩΝ ΤΗΣ ΑΣΙΑΣ

Συνταγματικές έννομες τάξεις χωρών της Ασίας 10 πραγματεύσεις είναι ανύπαρκτες και οι απεργιακές κινητοποιήσεις, αν και προβλέπονται συνταγματικά (άρθρο 58), αποβαίνουν σπάνιες κυρίως επειδή το εργατικό δυναμικό δεν διαθέτει την αντοχή, οικονομικά μιλώντας, να επιμείνει σε απεργία. Πάντως, το Κράτος σέ- βεται και στην πράξη έστω και τις ελάχιστες αυτές απεργιακές κινητοποιήσεις 34 . Φυσικά, η Δημοκρατία της Αρμενίας απαγορεύει τη δουλεία στο άρθρο 57 παρ. 5 του Συντάγμα- τος. Αξίζει να σημειωθεί ότι, στα πρότυπα κάθε δυτικής Δημοκρατίας, στο συνταγματικό κείμενο περιλαμβάνεται και η αρχή της αναλογικότητας, η οποία κατά το άρθρο 78 οφεί- λει να διέπει κάθε περιορισμό δικαιώματος. Οπεριορισμός δε αυτός δύναται να επιβληθεί μόνο για την επιδίωξη σκοπού που προβλέπεται από το ίδιο το Σύνταγμα 35 . 4.2. Κοινωνικά δικαιώματα και δικαιώματα τρίτης γενιάς στην Αρμενία Παρά το γεγονός ότι το Σύνταγμα της Αρμενίας περιλαμβάνει ειδικό κεφάλαιο με κοινωνι- κά δικαιώματα, ήδη από τα πρώτα άρθρα κατοχυρώνονται ανάμεσα στα ατομικά και κοι- νωνικά δικαιώματα, για τα οποία δεν χρησιμοποιείται αυτή η ορολογία, αλλά άλλοι όροι που παραπέμπουν σε αυτή την έννοια, όπως «υπό την προστασία του Κράτους», «το Κρά- τος θα προωθεί» κ.λπ. Έτσι, το άρθρο 16 προαναγγέλλει την προώθηση της οικογένειας, η οποία αναλύεται στην ειδική προστασία της μητρότητας και της παιδικής ηλικίας. Τα ανω- τέρω εξειδικεύονται περισσότερο σε επόμενα άρθρα σχετικά με την ελευθερία να συνά- ψει κανείς γάμο (άρθρο 35), τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των γονέων (άρθρο 36), αλλά και τα δικαιώματα των παιδιών (άρθρο 37). Ειδικά για τον γάμο, και σε πλήρη αντί- θεση με τα γειτονικά της Κράτη, η Αρμενία, διασφαλίζει αρχικά σε συνταγματικό επίπε- δο, και στη συνέχεια σε επίπεδο εξειδικευμένης νομοθέτησης, την ισότητα εντός του γά- μου, αλλά και κατά τη λύση του, τόσο σε επίπεδο περιουσιακών δικαιωμάτων, όσο και σε επίπεδο άσκησης της επιμέλειας των τέκνων 36 . Στο κατ’εξοχήν κεφάλαιο των κοινωνικών δικαιωμάτων, το οποίο τιτλοφορείται «Νομοθετικές εγγυήσεις και κύριοι στόχοι της κρα- τικής πολιτικής στην κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική σφαίρα» ανευρίσκονται προ- βλέψεις για τις συνθήκες εργασίας (άρθρο 82), την κοινωνική ασφάλιση (άρθρο 83), την αξιοπρεπή διαβίωση και τον κατώτατο μισθό (άρθρο 84) και την υγειονομική περίθαλ- ψη (άρθρο85). Το μακροσκελές άρθρο 86, συντεταγμένο σαν ένα πραγματικό ευχολόγιο, αναφέρει ως στόχους του Κράτους όλα όσα συνθέτουν ένα ιδεατό Κράτος με δημοκρα- τικά ιδεώδη, το οποίο είναι στραμμένο προς την ευημερία των πολιτών του. Συναντάμε, λοιπόν, εδώ τα εξής: βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και προώθηση της επι- χειρηματικότητας, προώθηση της απασχόλησης του πληθυσμού και βελτίωση των συν- 34. «Armenia». Annual Human Rights Reports, σ. 1365. 35. Article 78. Principle of Proportionality.Themeans chosen for restricting basic rights and freedomsmust be suitable and necessary for achievement of the objective prescribed by the Constitution. The means chosen for restriction must be commensurate to the significance of the basic right or freedom being restricted. 36. Grigor Bekmezyan and Gholam Reza Shirazi, «Iran and Armenia: Rights and obligations of spouses in Iran’s law compared with Armenia’s», The International Survey of Family Law, 2014, σ. 181-200.