ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

4 ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ται ρητώς στον νόμο. Θεμελιώνεται στην ιεραρχική δόμηση των οργάνων της δη- μόσιας διοίκησης, ισχύοντας ούτως ή άλλως. Η διοικητική εποπτεία , από την άλλη πλευρά, είναι μορφή διοικητικού ελέγχου που ασκείται από ένα νομικό πρόσωπο (συνήθως το κράτος) επί άλλου νομικού προσώπου. Πρέπει απαραιτήτως να προβλέπεται από τους κανόνες της έννομης τά- ξης, προκειμένου να μπορεί να ασκηθεί (βλ. λ.χ. τα άρθρα 16 παρ.5 και 102 παρ. 4 Συντ. που προβλέπουν ότι το κράτος ασκεί διοικητική εποπτεία επί των ανώτα- των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ως νο- μικών προσώπων δημόσιου δικαίου). Οι σχετικές διατάξεις οργανώνουν και τον τρόπο άσκησής της (αρμόδια όργανα και διαδικασία). Σε κάθε περίπτωση ωστόσο ο σχετικώς διενεργούμενος έλεγχος είναι μόνο νομιμότητας, περιλαμβάνοντας και την πλάνη περί τα πράγματα. Η διοικητική εποπτεία οδηγεί επίσης στην ακύρωση της ελεγχόμενης διοικητικής πράξης, ενώ απαγορεύεται και στην περίπτωση αυ- τή, κατ΄ αρχήν τουλάχιστον, η διοικητική υποκατάσταση. Σκοπός της διοικητικής εποπτείας είναι η εξασφάλιση της συνοχής της έννομης τάξης, η τήρηση των οικεί- ων διατάξεων εκμέρους των ελεγχόμενων νομικών προσώπων, η παρακολούθη- ση της εκπλήρωσης των σκοπών τους και ενγένει η πρόληψη και καταστολή προ- βλημάτων που θέτουν σε δοκιμασία την αρχή της νομιμότητας. Ο διοικητικός έλεγχος κινείται είτε αυτεπαγγέλτως είτε κατόπιν «όχλησης», η ο- ποία λαμβάνει τη μορφή διοικητικής προσφυγής (απλής, ειδικής, ενδικοφανούς) ή αναφοράς 3 . Πέραν των μορφών αυτών ελέγχου υφίσταται και ο έλεγχος που πραγματοποιούν τα ειδικά ελεγκτικά σώματα και αρχές 4 . Ο διοικητικός έλεγχος χαρακτηρίζεται για την καθολικότητά του. Από την άλλη πλευρά όμως δεν είναι απαλλαγμένος απολύτως από το πνεύμα αυτo-προστασίας του διοικητικού έργου (esprit de corps), ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις είναι απο- λύτως αναγκαίος ένας ενδελεχέστερος νομικός έλεγχος, τον οποίον οι διοικητι- κές υπηρεσίες του κράτους δεν πραγματοποιούν. Σε κάθε περίπτωση πάντως δεν παύει να αντιμετωπίζεται με καχυποψία από τον διοικούμενο, ο οποίος δεν είναι 3. Για τη διάκριση μεταξύ ιεραρχικού ελέγχου και διοικητικής εποπτείας καθώς και για τα είδη και το περιεχόμενο των διοικητικών προσφυγών βλ. αντί πολλών Επ. Σπηλιωτόπουλου , Εγχειρίδιο, τ. 1, 14 η έκδ., όπ.π., αρ. 247-253, σ. 254-264 και 15 η έκδ., σ. 224 επ. και την εκεί παρατιθέμενη βιβλιο- γραφία, τ.2., όπ.π., αρ. 390, σ. 4-5. 4. Πρβλ. λ.χ. τους θεσμούς-ελεγκτικές αρχές του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης (Ν 3074/2002, άρθρο 1) και του Σώματος Επιθεωρητών-Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης (Ν 2477/1997, άρθρο 6). Σήμερα πλέον οι ελεγκτικές αυτές αρχές έχουν ενταχθεί στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας (Ν 4622/1989, άρθρο 82 παρ. 4).