ΠΤΩΧΕΥΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

4 ΓΕΝΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΤΩΧΕΥΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄ ϊόντος της εκποίησης στους πιστωτές. Μια άλλη λύση είναι η διευθέτηση των χρεών του οφειλέτη με μορφή συμβιβασμού ή σχεδίου εξυγίανσης. Δεν αποκλείονται όμως μηχανι- σμοί και για την πρόληψη της πτώχευσης, όπως είναι π.χ. ο «προληπτικός» συμβιβασμός. ΙΙΙ. Οι «συλλογικές διαδικασίες» 3 . Πτωχευτικό δίκαιο (και γενικά δίκαιο της αφερεγγυό- τητας) υπάρχει σε όλα τα κράτη, όπου λειτουργεί σύστημα ελεύθερης αγοράς. Οι διαφο- ρές όμως μεταξύ των εθνικών νομοθεσιών είναι μεγάλες. Ποικίλες λύσεις δίδονται σε πολ- λά ζητήματα, όπως π.χ. το αν πτωχεύουν μόνο έμποροι, επιχειρηματίες ή και άλλοι, ποιος είναι ο καταλληλότερος χρόνος για να κηρυχθεί η πτώχευση, αν στην πτωχευτική περι- ουσία του οφειλέτη πρέπει να προστεθούν και όσα αποκτώνται μετά την πτώχευση, πώς θα εξελιχθεί και θα περατωθεί η διαδικασία, ποια είναι τα όργανα της διαδικασίας, αν θα υπάρχει μόνο ρευστοποίηση της περιουσίας για την ικανοποίηση των πιστωτών ή και μη- χανισμός εξυγίανσης της επιχείρησης, ποιες θα είναι οι συνέπειες της πτώχευσης στις συμ- βατικές σχέσεις του οφειλέτη ή στις σχέσεις τους με τους εγγυητές, τους εργαζομένους, και την οικογένεια, αν θα πρέπει να υπάρχει ενιαίο πτωχευτικό σύστημα ή διασπασμένο σε επιμέρους διαδικασίες (εκκαθαριστικές και εξυγιαντικές), αν θα πρέπει να προβλέπονται προληπτικά μέτρα κλπ. Για να καλυφθούν όλες αυτές οι παραλλαγές, δόκιμος (και ευρέ- ως χρησιμοποιούμενος διεθνώς) είναι ο όρος «συλλογικές διαδικασίες» 4 (ή – με μικρότε- ρη ακρίβεια – διαδικασίες «συλλογικής αναγκαστικής εκτέλεσης» 5 ), όρος που τονίζει το στοιχείο της καθολικής συμμετοχής των πιστωτών στη διαδικασία, χωρίς όμως να προ- δικάζει το ακριβές περιεχόμενο καθεμιάς. Λόγω της γενικότητας και περιεκτικότητάς του, ο όρος αυτός χρησιμοποιείται συχνά από κείμενα, που ρυθμίζουν τις διεθνείς διαστάσεις της πτώχευσης 6 . Δεν θα πρέπει πάντως να διαφεύγει ότι οι συλλογικές διαδικασίες και οι παραλλαγές τους (καθώς και η δοσολογία της καθολικότητας ή και της ίσης μεταχείρισης) είναι δημιουργήματα του νόμου και δεν υπάρχουν διαδικασίες που είναι a priori συλλο- γικές, ούτε καθορίζεται προδικαιικά το περιεχόμενό τους 7 . IV. Το ΠτΔ στηρίζεται στο «μη ΠτΔ». Για να κατανοηθεί η παρέμβαση του ΠτΔ, θα πρέπει να διευκρι- νισθεί ότι το ΠτΔ χειρίζεται απαιτήσεις και έννομες σχέσεις, όπως αυτές έχουν ήδη διαμορφωθεί από 3. Για την έννοια της συλλογικής διαδικασίας βλ. Περάκη, Η συμφωνία πιστωτών και επιχείρησης κατά τα άρ- θρα 44 και 45 ν. 1892/1990 και η υπαγωγή της στην έννοια της συλλογικής διαδικασίας, 1993, σ. 119 επ., Χατζηιωάννου, Η πτώχευση ως διαδικασία συλλογικής αναγκαστικής εκτέλεσης, ΔικονΖητΠτΔ, 2012, σ. 128, Eidenmüller, What is an insolvency proceeding?, ECGI Law Working Paper No 335/2016, www.ecgi. org/wp. 4. Collective proceedings, procédures collectives, Gesamtverfahren. 5. Βλ. παρακάτω, § 8 ΙΙ. 6. Παράδειγμα οι Κανονισμοί 1346/2000 και 2015/848 (βλ. άρθρο 1: «Ο παρών κανονισμός ισχύει για όλες τις συλλογικές διαδικασίες…»). Επίσης ο Πρότυπος Νόμος της Uncitral (άρθρο 2 στοιχ. α’ ν. 3858/2010): «‘Αλ- λοδαπή διαδικασία’ νοείται η συλλογική δικαστική ή διοικητική διαδικασία...». 7. Βλ. Eidenmüller, What is an insolvency proceeding?, Law Working Paper No 335/2016, σ. 16, www. ecgi.org/wp: “There is no such thing as the ‘nature’ of an insolvency proceeding out of which certain characteristics of such proceeding could be derived. Insolvency proceedings are jurisprudential and legal artifacts”.