COVID-19: ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΕΝΝΟΜΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Πανδημία και θεμελιώδη δικαιώματα: Πτυχές ενός κρίσιμου προβλήματος 5 δεδομένου ότι πρόκειται για μέτρο περιορισμένης χρονικής ισχύος, το οποίο υιοθετήθηκε μετά από εισήγηση ειδικής επιστημονικής επιτροπής και φαίνεται να είναι το ηπιότερο δυνατό (ΕΑ ΣτΕ 161/2020). Με παρόμοιες σκέψεις, οι οποίες συνδέονται με την επίκληση υπέρτερων λόγων δημόσιου συμφέροντος, κρίθηκε επίσης εναρμονισμένη με το Σύνταγμα η απαγόρευση ιεροπραξιών και ενγένει θρησκευτικών τελετών από 16.3 έως 30.3.2020 (ΕΑ ΣτΕ 49, 60/2020) και από 7.12 έως 14.12.2020 (ΕΑ ΣτΕ 3/2021) όπως και η αναστολή πραγματοποίησής τους παρουσία πιστών από 15.12.2020 έως 7.3.2021 με περιορισμένης φύσεως εξαιρέσεις στις 25.12.2020 (εορτή των Χριστουγέννων), 1.1.2021 (ημέρα της Πρωτοχρονιάς) και 6.1.2021 (εορτή των Θεοφανείων) (ΕΑ ΣτΕ 1 και 2/2021), και (γ) απορριπτέες αιτήσεις αναστολής εκτελέσεως απόφασης του Αρχηγού της Ελληνικής Αστυνομίας περί απαγόρευσης δημόσιων υπαίθριων συναθροίσεων επ΄ αφορμή του εορ- τασμού του Πολυτεχνείου λόγω συνδρομής επιτακτικών λόγων δημόσιου συμφέροντος (ΕΑ ΣτΕ 262 και 263/2020). [7] Ανατρέχοντας στο σκεπτικό των ενλόγω δικαστικών αποφάσεων μπορεί να οδηγηθεί κανείς στο ακόλουθο συμπέρασμα. Κεντρικό σημείο αναφοράς – διήκουσα γραμμή των νομολογιακών λύσεων, οι οποίες προεξετέθησαν, συνιστά η αρχή της αναλογικότητας . Η επίκλησή της συνιστά παραδοχή του γεγονότος ότι πράγματι με τα λαμβανόμενα μέ- τρα προκαλείται περιορισμός σειράς θεμελιωδών δικαιωμάτων . Ο περιορισμός αυτός θεωρείται κατ΄ αρχήν θεμιτός, ενόψει (α) της περιορισμένης χρονικής ισχύος του περί ου πρόκειται μέτρου, (β) της διαφοροποίησης των λαμβανόμενων μέτρων αναλόγως με το στάδιο της πανδημίας (όξυνση ή ύφεση), (γ) της διατύπωσης προηγούμενης γνώμης ειδικής επιστημονικής επιτροπής και (δ) της κρίσης ότι είτε το λαμβανόμενο μέτρο είναι το ηπιότερο δυνατό (ΕΑ ΣτΕ 161/2020) είτε υφίσταται αδυναμία ανεύρεσης, εναλλακτικώς, κάποιου άλλου πρόσφορου μέτρου για την διαφύλαξη της δημόσιας υγείας (ΕΑ ΣτΕ 49, 60/2020). (ε) Η προστασία/διαφύλαξη της δημόσιας υγείας κατά την παρούσα περίοδο της πανδημίας στοιχειοθετεί υπέρτερο λόγο δημόσιου συμφέροντος. Όπως επισημαίνεται χαρακτηριστι- κώς στην επιστήμη 7 , η δημόσια υγεία προσεγγίζεται ως ένα συλλογικό έννομο αγαθό, το οποίο συντίθεται από τα θεμελιώδη δικαιώματα της ζωής και της υγείας. Μάλιστα χαρακτη- ριστικό της βαρύτητας που αποδίδεται σε αυτό είναι ότι έχει κριθεί ως εναρμονισμένη με το Σύνταγμα και η νομοθετική υποχρέωση εμβολιασμού των νηπίων και των παιδιών επ΄ απειλή μη εγγραφής τους στους δημοτικούς παιδικούς, βρεφικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς (ΣτΕ 2387/2020, ΕφημΔΔ 2020, τευχ. 5, σελ. 594 επ.), υπό την προϋπόθεση ότι επιβάλλεται από ειδική νομοθεσία που έχει θεσπιστεί βάσει τεκμηριωμένων επιστημο- νικών (ιατρικών και επιδημιολογικών) δεδομένων και παρέχεται δυνατότητα εξαίρεσης για συγκεκριμένες περιπτώσεις βρεφών ή νηπίων, εφόσον ο εμβολιασμός αντεδείκνυται. [8] Μία νέα διάσταση στην έρευνα του ζητήματος έρχεται να προσθέσει η προσφάτως εκδοθείσα απόφαση ΕΑ ΣτΕ 44/2021. Με την απόφαση αυτή απερρίφθη αίτηση αναστολής 7. Βλ. Χ. Τσιλιώτης , Συνταγματικά ζητήματα του Ν 4703/2020, ΕφΔΔ 5/2020, σελ. 558.