COVID-19: ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΕΝΝΟΜΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Πανδημία και θεμελιώδη δικαιώματα: Πτυχές ενός κρίσιμου προβλήματος 7 (iii) Το ένδικο μέτρο, που υπαγορεύεται εκ λόγων υπέρτερου δημόσιου συμφέροντος, οι οποίοι συνδέονται με την προστασία της δημόσιας υγείας και της αποφυγής διάδοσης του κορωνοϊού, «δεν συνιστά καθ΄ εαυτό μέτρο περιορισμού της επαγγελματικής ελευθερίας των δικηγόρων, αλλά πρόσκαιρη και απολύτως επιβεβλημένη ρύθμιση του τρόπου λει- τουργίας των δικαστηρίων, προς την οποίαν προσαρμόζονται και οι αντίστοιχες υπηρεσίες των δικηγόρων προς τους πελάτες τους.». Ως προς το σκέλος της κρίσης περί της δημόσιας υγείας ως υπέρτερου λόγου δημόσιου συμφέροντος, έχουμε την εντύπωση ότι δύκολα κανείς μπορεί να διαφωνήσει. Ωστόσο, ως προς το σκέλος (της κρίσης) που αφορά το δι- καίωμα επαγγελματικής ελευθερίας δικαιολογούνται αμφιβολίες και μάλιστα σοβαρές. Τούτο, υπό την έννοια ότι η λειτουργία του θεσμού της δικαιοσύνης δεν είναι αυτοσκοπός. Συνδέεται με σειρά θεμελιωδών, δικονομικών και ουσιαστικών, δικαιωμάτων, τα οποία και πραγματώνει. Μεταξύ αυτών κατ΄ εξοχήν συγκαταλέγονται τα δικαιώματα δικαστικής ακρόασης και προστασίας όπως και της επαγγελματικής ελευθερίας των δικηγόρων, οι οποίοι, ως άμισθοι δημόσιοι συλλειτουργοί της δικαιοσύνης 8 , έχουν ως καθήκον την υπε- ράσπιση των δικαιωμάτων και έννομων συμφέροντων των «εντολέων» τους (ο όρος είναι προτιμητέος, ως αφορών λειτουργούς, σε σχέση με τον αντίστοιχο «πελάτες»· άλλωστε αυτόν χρησιμοποιεί και ο νομοθέτης 9 ). Υπό την έννοια αυτήν, η μερική ή ολική αναστολή της λειτουργίας των δικαστηρίων συνδέεται με την επιβαλλόμενη στον νομοθέτη ή στην κανονιστικώς δρώσα διοίκηση στάθμιση, υπό το φως των αρχών της αναλογικότητας και της κοινωνικής αλληλεγγύης (άρθρο 25 παρ. 1 & 4 Συντ.), των συγκρουόμενων προανα- φερθέντων συνταγματικώς προστατευόμενων αξιών, αγαθών και δικαιωμάτων. V. Καταληκτικές σκέψεις [9] Είναι γεγονός ότι για το όλο ζήτημα δεν φαίνεται να υφίστανται καθιερωμένα πρωτό- κολλα ή έτοιμες συνταγές. Ίσως, γιατί το ζήτημα αυτό είναι ευαίσθητο, ακανθώδες και πο- λυσύνθετο. Από «τεχνική» άποψη φαίνεται να συνδέεται με την κατανομή των διαθέσιμων οικονομικών πόρων στην υγεία (οικονομικά της υγείας), αν και προεχόντως συνδέεται με τα δικαιώματα του Ανθρώπου. Με δεδομένη εξ ορισμού την ανεπάρκεια των υγειονομικών πόρων, μία τέτοια κατανομή πρέπει να ικανοποιεί τους στόχους της κλινικής αποτελεσμα- τικότητας, της κλινικής και οικονομικής αποδοτικότητας της ισότιμης μεταχείρισης 10 όπως και, ιδίως, του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Πράγματι, ο προσεγγίζων το πρόβλημα οφείλει να λαμβάνει υπόψη του την οπτική (α) του ενδιαφερομένου (ασθενούς/ασφαλισμένου αλλά και ανασφάλιστου ), ο οποίος δικαιού- ται πλήρους και αποτελεσματικής πρόσβασης στο σύστημα υγείας και νοσηλείας, (β) του 8. Βλ. άρθρα 1 και 2 του Κώδικα Δικηγόρων (Ν 4194/2013, όπως ισχύει). 9. Βλ. άρθρα 1 παρ. 2 και 3 παρ. 1 & 2 του Κώδικα Δικηγόρων (Ν 4194/2013, όπως ισχύει). 10. Για τις έννοιες της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας στην θεωρία των οργανώσεων βλ. Πρ. Παυλόπουλου , Μαθήματα Διοικητικής Επιστήμης, τεύχος Ι, εκδ. Β΄, εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα, 1985, σελ. 58-61.