Η ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΩΞΗ ΣΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ

Πρόλογος Όπως όλα τα μονοπώλια, έτσι και το «μονοπώλιο» της κατηγορίας που απο- λαμβάνει η εισαγγελική αρχή, εμπεριέχει, για πολλούς και διάφορους λόγους, κινδύνους για καταχρήσεις. Σ’ αυτήν ακριβώς τη διαπίστωση στηρίζεται και η παραδοχή πως στο χώρο της κινήσεως της ποινικής δίωξης υπερισχύει η «αρχή της νομιμότητας» έναντι της (διευρυμένης, πάντως, στον νέο ΚΠΔ) «αρχής της σκοπιμότητας» . Η ποινική δίωξη είναι, κατά κανόνα, υποχρεωτική για τον ει- σαγγελέα – υπό την έννοια ότι οφείλει να την κινήσει εφόσον κατά την εκτίμη- σή του η καταγγελία για την τέλεση ενός εγκλήματος δεν είναι νομικά αστή- ρικτη ή ουσιαστικά προφανώς αβάσιμη ή ανεπίδεκτη δικαστικής εκτιμήσεως ή (κάποτε) εφόσον προκύπτουν επαρκείς ενδείξεις για την άσκησή της. Προφανές είναι πως μια επιλογή που θα άφηνε στον εισαγγελέα τη διακριτι- κή ευχέρεια να κρίνει πότε είναι και πότε όχι «σκόπιμη» η ενάσκηση της ποι- νικής δίωξης, θα υπέθαλπτε αφόρητες ανισότητες και πρόδηλη ανασφάλεια – συνέπειες ασυμβίβαστες τόσο προς την αναγκαιότητα της ποινικής καταστο- λής, όσο και προς τη βαρύτητα των αποτελεσμάτων που συνεπάγεται η δια- νοιγόμενη ποινική διαδικασία. Η κατά τα παραπάνω «αρχή της νομιμότητας» φέρνει, ωστόσο, τον εφαρμο- στή και τον ερμηνευτή του δικαίου μπροστά σε προβλήματα δογματικά δυσχε- ρή και δικαιοκρατικά αμφίστομα. Τούτα τα προβλήματα αφορούν, προεχό- ντως, από τη μια το φορέα του μονοπωλίου της δίωξης (= τον εισαγγελέα), και από την άλλη την προσέγγιση κάποιων χώρων «σκληρής» ποινικής ύλης. Έτσι: Η φύση του εισαγγελικού έργου συνιστά ζήτημα, το οποίο, παρά τις εκτεταμέ- νες συζητήσεις που έχει προκαλέσει, εξακολουθεί να είναι ακόμη και σήμερα, επίκαιρο. Ακριβές είναι ότι η θέση του εισαγγελέα ανάμεσα στην εκτελεστική και τη δικαστική εξουσία κουβεντιάστηκε επαναληπτικά. Η παλαιά αντίληψη για παράγοντα με χαρακτηριστικά ενός υβριδίου (: μισό δικαστής/μισό δημό- σιος υπάλληλος) με το αυξημένο κύρος που του προσέδιδε η πολύ στενή λει- τουργική σύμπραξή του με τους δικαστικούς λειτουργούς, αλλά και ορατό το δημοσιουπαλληλικό πρόσημο της ιεραρχικής εξαρτήσεως φαίνεται να παρα- χώρησε τη θέση της στην εκτίμηση ότι ο εισαγγελέας λειτουργεί ως ένα αμε- ρόληπτο όργανο της Δικαιοσύνης – βοηθητικό του δικαστή στη διάγνωση της αλήθειας και την απονομή του δικαίου. Παρά την υπέρβαση αυτή, οι αντίθε- VII