ΙΑΤΡΙΚΟ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

6 Γενικές έννοιες Ειδικότερα στο άρθρο 218 καταστρώνεται για πρώτη φορά ποινική διάταξη, η οποία αναφέρεται στην ευθύνη των ιατρών χειρουργών κατά την διενέργεια ιατροχειρουργικών επεμβάσεων. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι: «Αν ο ια- τρός ενεργήση τομήν δια του εκ χαλκού χειρουργικού μαχαιρίου και θεραπεύ- ση τον άρρωστον ή αν τάμη τον οφθαλμόν και ο οφθαλμός διατηρηθή, δέον να λάβη δέκα μοίρας αργύρου· αν τουναντίον ο ιατρός κάμη βαρείαν τομήν δια του χαλκίνου χειρουργικού μαχαιρίου και φονεύση τον πάσχοντα ή αν προβή εις τομήν του οφθαλμού και απολεσθή η όρασις, τότε αποκόπτονται αι χείρες του ιατρού» 3 . II. Η βίβλος των Αιγυπτίων Η « ιερά Βίβλος » των Αιγυπτίων καθιερώνει το ανεύθυνο των ιατρών κατά την ανάληψη της θεραπείας του ασθενούς για τις τρεις πρώτες ημέρες. Αν όμως η θεραπεία εξακολουθεί, τότε ο ιατρός έχει ευθύνη για οποιαδήποτε επι- πλοκή που θα παρουσιαστεί στον ασθενή 4 . Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονί- σουμε ότι η συγκεκριμένη αντιμετώπιση της ιατρικής ευθύνης ταυτίζεται με την σύγχρονη άποψη που απαιτεί την προσοχή των ιατρών στην μετεγχειρητική πορεία του ασθενούς, η απουσία της οποίας αποτελεί σήμερα την συχνότερη πηγή ιατρικών σφαλμάτων. Ιδιαίτερη σημασία είχε και ο τρόπος της θεραπεί- ας. Σε ξεχωριστή διάταξη της « ιεράς Βίβλου » προβλεπόταν ότι στις περιπτώ- σεις που ο ιατρός ενεργούσε σύμφωνα με τους καθορισμένους ιατρικούς κανό- νες, lege artis όπως θα λέγαμε σήμερα, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα, δεν του αποδιδόταν καμιά ευθύνη. Αν, όμως, αυτός δεν ενεργούσε τις απαραίτη- τες ιατρικές πράξεις όπως αυτές ορίζονταν από τους ιατρικούς κανόνες (lege artis), χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το αποτέλεσμα της θεραπείας, τότε ετιμω- ρείτο με θανατική ποινή 5 ! Όπως παρατηρούμε, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι θεωρούσαν άστημα 1792 π.Χ. - 1750 π.Χ., Κότσιανος, Στέφανος, Η ιατρική ευθύνη - ΑΣΤΙΚΗ - ΠΟΙΝΙΚΗ, Β΄ έκδοσις, 1977, σελ. 9, όπου αναφέρεται ότι ο «Κώδικας του Χαμμουραμπί» θεσπίστηκε το έτος 2384 π.Χ., Γολεμάτης, Βασίλειος, Ιατρικά Λάθη στην Αρχαία Ελληνική Ιατρική, δι- αθέσιμο στον ιστότοπο http://www.medtime.gr , που τον τοποθετεί στο έτος 2259 π.Χ. Ο Κουτσελίνης, Αντώνιος , Βασικές Αρχές Βιοηθικής, Ιατρικής Δεοντολογίας και Ιατρικής Ευ- θύνης, 1999, σελ. 54 αναφέρει ότι ο συγκεκριμένος κώδικας τοποθετείται ιστορικά περί- που στα 1950 π.Χ. Εκείνο όμως που είναι βέβαιο και σε αυτό συμφωνούν όλοι οι παραπάνω είναι ότι αυτός αποτελεί τον αρχαιότερο κώδικα στον οποίο προβλέπονται ποινικές διατά- ξεις σχετικές με την ιατρική ευθύνη. Ειδικότερα για τον συγκεκριμένο κώδικα βλ. σχετικά: Oppert, Julius/Menant, Joachim , Documents juridiques de l’Assurie et de la Chaldée, 1887. 3. Κότσιανος , ό.π., σελ., 9 επ. και με τις αντίστοιχες βιβλιογραφικές παραπομπές. 4. Κότσιανος, ό.π., σελ. 10. 5. Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης (80 π.Χ. - 20 π.Χ.) στο έργο του: «Ιστορική βιβλιοθήκη», τ. 1, «Μύ- θοι, βασιλείς και έθιμα της Αιγύπτου», σελ. 82, αναφέρει συγκεκριμένα: «Οι ιατροί τας μεν τροφάς εκ του κοινού λαμβάνουσι, τας δε θεραπείας προσάγουσι κατά νόμον έγγραφον από πολλών και δεδοξασμένων ιατρών αρχαίων συγγεγραμμένου. Καν τοις εκ της ιεράς βίβλου