Η ΑΞΙΩΣΗ ΠΡΟΣ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ

5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ της ευθύνης προς αποζημίωση, επιδικάζεται αποζημίωση, η οποία, όμως, αντιστοιχεί σε ένα «εύλογο» υπέρ του ζημιωθέντος ποσό 18 . Στις επόμενες παραγράφους ακολουθεί μία συνοπτι- κή επισκόπηση των γενικών προϋποθέσεων γέννησης της ευθύνης προς αποζημίωση καθώς η ανάλυση αυτών θα αποτελέσει αντικείμενο των επιμέρους κεφαλαίων του παρόντος έργου. ΙΙ. Οι προϋποθέσεις της δημιουργίας υποχρέωσης προς αποζημίωση Α. Νόμιμος λόγος ευθύνης Όπως έχει ήδη εκτεθεί και ανωτέρω, αποζημίωση δεν οφείλεται σε κάθε περίπτωση επέλευσης ζημίας. Αντίθετα, αποζημίωση οφείλεται μόνο στην περίπτωση εκείνη που ο νομοθέτης έχει αναγάγει το συγκεκριμένο ζημιογόνο γεγονός, το οποίο θεωρεί κρίσιμο, σε λόγο γέννησης της ευθύνης προς αποζημίωση 19 , δηλαδή σε νόμιμο λόγο ευθύνης 20 . Η ευθύνη προς αποζημίωση μπορεί να είναι είτε πρωτογενής, δηλαδή ανεξάρτητη από την ύπαρξη τυχόν προϋφιστάμενης ενοχής, είτε δευτερογενής, δηλαδή να τελεί σε συνάρτηση με προϋπάρχουσα ενοχή. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, η αθέτηση της (πρωτογενούς) παρο- χής, η οποία δύναται να απορρέει είτε από προϋφιστάμενη ενοχή 21 , είτε και από τον νόμο 22 , μετατρέπεται, ακριβώς λόγω της αθέτησής της, σε (δευτερογενή) ενοχή προς αποζημίωση, έτσι ώστε ο οφειλέτης να οφείλει πλέον μόνον αυτή ή ενδεχομένως σωρευτικά με αυτή και την αρχική παροχή 23 . Οποιαδήποτε μορφή ανώμαλης εξέλιξης της ενοχής, όπως π.χ. η αδυ- 18. Βλ. τις διατάξεις των άρθρων 132, 171, 153, 225, 283 εδ. β’, 286, 387, 674-675, 331, 915, 918 ΑΚ. 19. Γεωργιάδης Απ. , ΓενΕνοχΔικ, σελ. 145, Μαργαρίτης Μ. , ό.π., άρθρο 297, σελ. 255, Περάκη Β. σε ΣΕΑΚ, άρθρο 297, σελ. 576, αρ. 18, Σταθόπουλος Μ, ΓενΕνοχΔικ, σελ. 493. 20. Γεωργιάδης Απ. , ΓενΕνοχΔικ, σελ. 145, Σαϊτάκης Κ. σε ΔΕΑΚ, άρθρο 297, σελ. 843, αρ. 1 επ., Σταθόπου- λος Μ, ό.π, σελ. 493 επ. Συνώνυμοι του όρου «νόμιμος λόγος ευθύνης» είναι και οι όροι «λόγοι αποζη- μίωσης, «λόγοι παραγωγικοί της υποχρέωσης προς αποζημίωση», «γενεσιουργοί λόγοι αποζημίωσης». Γεωργιάδης Απ. , ΓενΕνοχΔικ, σελ. 145. 21. ΑΠ Ολ 21/2009 ΤΝΠ QUALEX, ΑΠ 1316/2007 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΕφΠατρ 239/2019 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΠΠρΑθ 207/2015 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΠΠρΑθ 268/2015 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ. 22. Επί παραδείγματι στην περίπτωση κλοπής ενός πράγματος, εάν ο κλέπτης βρίσκεται σε αδυναμία από- δοσης του πράγματος, τότε ευθύνεται δευτερογενώς σε αποζημίωση. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση συνδρομής των προϋποθέσεων του άρθρου 910 ΑΚ, οπότε και ο οφειλέτης του αδικαιολόγητου πλου- τισμού, ευθύνεται πλέον δευτερογενώς σε αποζημίωση. 23. Περάκη Β. σε ΣΕΑΚ, άρθρο 298, αρ. 5, σελ. 583, Σταθόπουλος Μ. ΓενΕνοχΔικ, σελ. 495 επ. Ως πρωτογε- νής υποχρέωση παροχής νοείται εκείνη που παράγεται ευθύς με την έναρξη του ενοχικού δεσμού, χωρίς ανάγκη συσχέτισής της με άλλη προϋφιστάμενη ενοχή, όπως π.χ. στην περίπτωση της σύμβασης πώλη- σης πράγματος, όπου με την κατάρτιση αυτής ο πωλητής έχει υποχρέωση να μεταβιβάσει την κυριότητα του πωληθέντος πράγματος και να το παραδώσει στον αγοραστή, ενώ ο αγοραστής έχει υποχρέωση να καταβάλει το τίμημα. Ως δευτερογενής υποχρέωση παροχής νοείται εκείνη, η οποία σχετίζεται με προϋ- φιστάμενη ενοχή, η οποία λόγω της ανώμαλης εξέλιξής της μετατρέπεται από την αρχική υποχρέωση πα- ροχής σε υποχρέωση προς αποζημίωση. Σταθόπουλος Μ. σε Γεωργιάδη-Σταθόπουλου ΑΚ, 1979, τ. ΙΙ, σελ. 21. Η αποζημίωση αυτή αποτελεί υποκατάστατο του αρχικού αντικειμένου της παροχής και, άρα, αξίωση αυτοτελή. ΑΠ 590/2017 ΤΝΠ QUALEX, ΑΠ 721/2017 ΤΝΠ QUALEX, ΑΠ 1230/2017 ΤΝΠ QUALEX, ΑΠ 517/2015 ΤΝΠ QUALEX, ΕφΠατρ 409/2019 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ. 4 5