ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΩΔΙΚΑ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

[2] Αποκλεισμός - Εξαίρεση - Αποχή δικαστικών προσώπων [άρθρα 14, 15, 23-26 ΚΠ∆] - ΜΕΡΟΣ Α΄ Εμποδίζει την εκ μέρους του δικαστικού οργάνου άσκηση των καθηκόντων του, ανεξάρτητα από το αν προβάλλεται σχετική αντίρρηση ή όχι. Λόγοι: 1. Ύπαρξη στενού συγγενικού δεσμού: α) Στην ίδια ποινική υπόθεση οι μεταξύ τους συγγενείς εξ αίματος ή εξ αγχιστείας έως και τον 3 ο βαθμό β) Σε οποιαδήποτε ποινική υπόθεση, ο συγγενής εξ αίματος του αδικηθέντος, του κατηγορουμένου ή του υπόπτου -σε ευθεία γραμμή απεριόριστα, εκ πλαγίου έως και τον 4 ο βαθμό και εξ αγχιστείας, έστω και μετά τη λύση του γάμου ή του συμφώνου συμβίωσης, έως και το 2 ο βαθμό- ή σύζυγος ή συνδεόμενος με σύμφωνο συμβίωσης, επίτροπος ή κηδεμόνας ή εκείνος που συνδέεται μαζί τους με υιοθεσία [14 παρ. 1, παρ. 2β΄ ΚΠΔ, 8 Κ.Ο.Δ.Κ.Δ.Λ.] 2. Συνδρομή άμεσης προσωπικής προσβολής: Όταν το δικαστικό πρόσωπο είναι το αδικηθέν από το έγκλημα [14 παρ. 2α΄ ΚΠΔ] Numerus clausus: Η αναφορά των λόγων αποκλεισμού είναι περιοριστική 3. Προγενέστερη ανάμιξη στην υπόθεση: α) Εκείνος που στην ίδια υπόθεση εκπλήρωσε έργα συνηγόρου του κατηγορουμένου, του υποστηρίζοντος την κατηγορία ή εξετάσθηκε ως μάρτυρας ή γνωμοδότησε ως πραγματογνώμονας ή τεχνικός σύμβουλος β) Εκείνος που εκπλήρωσε έργα ανακριτή γ) Εκείνος που συνέπραξε ως δικαστής στην έκδοση της προσβαλλόμενης απόφασης, δεν επιτρέπεται ν’ ασκήσει έργα δικαστή στην δίκη της έφεσης ή αίτησης αναίρεσης δ) Εκείνος που συνέπραξε ως δικαστής στην έκδοση του παραπεμπτικού βουλεύματος, δεν επιτρέπεται να ασκήσει έργα δικαστή στη συζήτηση της υπόθεσης στο ακροατήριο εκτός αν δεν είναι εφικτή η συγκρότηση του δικαστηρίου από άλλα πρόσωπα [14 παρ. 2γ΄-στ΄, παρ. 3 ΚΠΔ] Α. Αποκλεισμός δικαστικών προσώπων: Δικαστών, Εισαγγελέων, Ανακριτών, Γραμματέων Β. Εξαίρεση δικαστικών προσώπων Οδηγεί σε ανικανότητα άσκησης των δικαστικών έργων, μόνο εφόσον προτείνεται από τον έχοντα το αντίστοιχο δικαίωμα α) Όλοι οι λόγοι αποκλεισμού , αποτελούν και λόγους εξαίρεσης [15α΄ ΚΠΔ] β) Γενικός λόγος εξαίρεσης: Διέγερση υπόνοιας μεροληψίας , αν υπάρχουν γεγονότα ικανά να δικαιολογήσουν εμφανώς δυσπιστία στο αμερόληπτο του προσώπου του Δικαστή - Εισαγγελέα - Ανακριτή - Γραμματέα· όχι και των προανακριτικών υπαλλήλων (και αντίθ. άπ.) [15α΄ ΚΠΔ] Γ. Αποχή δικαστικών προσώπων Δημιουργεί υποχρέωση δήλωσης από το δικαστικό πρόσωπο: α) του λόγου αποκλεισμού ή εξαίρεσης από τα καθήκοντά του σε ορισμένη υπόθεση ή β) των σοβαρών λόγων ευπρέπειας που επιβάλλουν την αποχή του από την άσκηση των καθηκόντων του Η δήλωση αποχής πρέπει να είναι αιτιολογημένη και να στηρίζεται σε συγκεκριμένα περιστατικά. Το Δικαστήριο, συνεδριάζοντας ως συμβούλιο, αφού ακούσει τη γνώμη του Εισαγγελέα (χωρίς την παρουσία διαδίκων) αποφασίζει αν εκείνος που υπέβαλε τη δήλωση πρέπει να απέχει ή όχι από την άσκηση των καθηκόντων του [23 ΚΠΔ] Σημ.: 1) Οι ανακριτικοί υπάλληλοι (31 ΚΠΔ) οφείλουν μόνο να δηλώσουν τον συντρέχοντα στο πρόσωπό τους λόγο αποκλεισμού ή εξαίρεσης, με αναφορά τους στον Προϊστάμενό τους Εισαγγελέα, αλλά εξακολουθούν το έργο τους [25 ΚΠΔ] 2) Για τους ενόρκους , η συγγένεια ή η προσωπική προσβολή δεν συνιστούν λόγους αποκλεισμού, αλλά δημιουργούν ασυμβίβαστο [395 ΚΠΔ] 3) Οι διατάξεις των άρθρων 14-26 ΚΠΔ εφαρμόζονται αναλόγως και στην προκαταρκτική εξέταση 4) Η ύπαρξη λόγου αποκλεισμού επιφέρει απόλυτη ακυρότητα είτε προταθεί είτε όχι, ενώ η συνδρομή λόγου εξαίρεσης επιφέρει απόλυτη ακυρότητα, μόνο εφόσον προταθεί εγκαίρως, γίνει δεκτή και παραταύτα ο εξαιρεθείς εξακολουθεί την άσκηση των καθηκόντων του 5) Είναι υποχρεωτική η παρουσία του ίδιου Εισαγγελέα σε όλη τη διάρκεια της συζήτησης για μία συγκεκριμένη υπόθεση . Η αντικατάσταση επιφέρει απόλυτη ακυρότητα [ΑΠ 87/2009, ΑΠ 555/2005] 6) Αποσιώπηση λόγων αποκλεισμού ή εξαίρεσης: άρθρα 26 ΚΠΔ και 254 ΠΚ