Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ

Ι. Ιστορική αναδρομή Η Θάλασσα από την απαρχή της ιστορικής καταγραφής, αποτελεί καίριο προσδιορι- στικό στοιχείο του ανθρώπινου πολιτισμού και της εξελικτικής του πορείας. Αντιπρο- σωπεύει την πρόκληση του αγνώστου, τον ορίζοντα της προοπτικής, το μέσο της επι- κοινωνίας και της εξερεύνησης, τη γέφυρα ηπείρων και πολιτισμών, τη φυγή και την προσδοκία δημιουργίας, τον φόβο και το δέος, το στοιχειό και τη θεότητα. Δίνει διε- ξόδους, προσφέρει πλούτο, διαμορφώνει μοναδικές συνθήκες για την ανάπτυξη του εμπορίου, παρέχει τροφή και αναδεικνύεται σε λίκνο γοήτρου και ισχύος. Είναι τέτοια η γοητεία της, που αποτελεί μοναδική πηγή έμπνευσης για τις τέχνες, αλλά και πεδίο διεκδικήσεων, μεταξύ κρατών και ιδιωτών. Το δυναμικό πλέγμα σχέσεων που διαμορ- φώνεται στην απεραντοσύνη της, βρίσκεται σε μια διαρκή σχέση αλληλοκαθορισμού με τα δεδομένα κάθε ιστορικής εποχής. Αντίστοιχη είναι και η ανάγκη να συμφωνη- θούν και σε κάθε περίπτωση να καταγραφούν οι κανόνες που διέπουν τους όρους δράσης όσων διεκδικούν να διαδραματίσουν ρόλο και να ασκήσουν έλεγχο στις θα- λάσσιες διαδρομές και τον πλούτο του υδάτινου στοιχείου. Για τις ανάγκες μελέτης και ανάλυσης του Δικαίου της Θάλασσας, σε σχέση με κορυ- φαίες παραμέτρους του για τα συμφέροντα και τις σχέσεις των ενδιαφερομένων κρα- τών και ειδικότερα σε σχέση με τον προσδιορισμό και την εφαρμογή της αρχής της μέσης γραμμής για τον καθορισμό των θαλασσίων ζωνών, με έμφαση στην ανακήρυ- ξη της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης σε περίπτωση επικαλύψεων, είναι αναγκαίο να διευκρινιστεί ότι αποτελεί τμήμα του Δημόσιου Διεθνούς Δικαίου. Συνακόλουθα διαχωρίζεται από το δίκαιο των Θαλασσίων Υποθέσεων ή Δίκαιο της Εμπορικής Ναυ- τιλίας, που ρυθμίζει τις εμπορικές δραστηριότητες, καθώς και τις συναλλακτικές σχέ- σεις μεταξύ ιδιωτών και έχει ιδιαίτερη αναφορά στο θεσμικό πλαίσιο που διέπεις τις ναυλώσεις, την ναυτασφάλιση, τα δικαιώματα επί της ανέλκυσης και της διάσωσης, τη μεταφορά αγαθών, τις συγκρούσεις πλοίων και κάθε έκφανση των αξιώσεων, υπο- χρεώσεων και δικαιωμάτων που αφορούν τη ναυτιλία και τις απορρέουσες εξ αυτής συναλλαγές και νομικές καταστάσεις. Για την Ελλάδα το υγρό στοιχείο είναι συμφυές με την ιστορική της πορεία, τη διαμόρ- φωση της εθνικής συνείδησης, την ανάπτυξη του πολιτισμού της, την επιβίωση σε χρόνους εξοντωτικής καταπίεσης αλλά και σιτοδείας, τη διαδικασία της εθνικής της ολοκλήρωσης, την περιφρούρηση και ανάδειξη της ταυτότητάς της, καθώς και την ενίσχυση της διαπραγματευτικής της θέσης, σε κάθε κρίσιμη καμπή των εθνικών μας επιδιώξεων και την κατοχύρωση σε μεγάλο βαθμό του ρόλου και της επιρροής μας στο διεθνές πολιτικό σκηνικό και τους συσχετισμούς δυνάμεων. Η ελληνική ναυτοσύ- νη ήταν και είναι η κινητήριος δύναμη για την αναζήτηση ευκαιριών, τη διερεύνηση δυνατοτήτων, την ανακάλυψη νέων κόσμων, τον προσπορισμό πλούτου για τις πατρο-