Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ

Το Δίκαιο της Θάλασσας κωδικοποιεί ορισμούς, διαδικασίες και έννοιες, που θέτουν το πλαίσιο για τον καθορισμό της κυριαρχίας, των κυριαρχικών δικαιωμάτων και των όρων συνύπαρξης των κρατών σε σχέση με το υγρό στοιχείο. Είναι αποτέλεσμα κύ- κλων διεργασιών και διαπραγματεύσεων, υπό την αιγίδα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και έχει ως ορόσημο αναφοράς τη σύναψη της Συνθήκης του Μοντέγκο Μπέι, το 1982. Οι διατάξεις της, κατά τις σταθερές παραδοχές της νομολογίας, τις επισημάν- σεις της επιστήμης και τις τοποθετήσεις ακόμα και των εκπροσώπων των κρατών, που δεν την έχουν κυρώσει, έχουν αποκτήσει την ισχύ Γενικών Αρχών του Δικαίου. Ο καθορισμός διαδικασιών για τον προσδιορισμό των θαλασσίων ζωνών και τη στοι- χειοθέτηση των δικαιωμάτων των ενδιαφερόμενων κρατών, δεν αποτέλεσε μια αυτο- νόητη διαδικασία. Η ίδια εξάλλου η αναγνώριση δικαιωμάτων επί της θάλασσας, όπως και το εύρος αυτών, ήταν απόρροια αναθεωρήσεων στη διάρκεια της ιστορικής δια- δρομής και υπαγορεύονταν από τον πραγματισμό, που οι τεχνολογικές εξελίξεις και η ανθρώπινη πρόοδος και ανάγκες ανέδειξαν. Δεδομένης της σπουδαιότητας και των συνεπειών στην ασφάλεια, την ισχύ και την οικονομική προοπτική, που ο καθορισμός των θαλασσίων ζωνών συνεπάγεται, προ- κρίθηκε ευθύς εξ αρχής η ανάγκη για εξεύρεση και εφαρμογή δίκαιων κριτηρίων και λύσεων. Τα δίκαια αυτά κριτήρια κατά βάση συνίστανται στην αντικειμενικότητα, τη διαφάνεια και την προβλεψιμότητα εφαρμογής τους. Στη διαμόρφωση των εν λόγω κριτηρίων, κρίσιμος και καταλυτικός είναι ο ρόλος των αρμόδιων δικαιοδοτικών ορ- γάνων, που επιλύουν τις διαφορές των ενδιαφερόμενων κρατών, ως προς τον προσ- διορισμό των θαλασσίων ζωνών τους. Ο εφαρμοστής του Δικαίου έχει εξ ορισμού πρωταγωνιστικό ρόλο, στη συγκεκριμενοποίηση των αρχών και των κατευθυντήριων οδηγιών που το Δίκαιο της Θάλασσας θέτει. Τα κριτήρια που σχετικά έχουν διαμορφωθεί εφαρμόζονται και από τα ίδια τα κρά- τη στις συμφωνίες καθορισμού των θαλασσίων ζωνών τους. Είναι ευκταία εξάλλου η εξεύρεση κοινά αποδεκτά λύσεων, χωρίς να απαιτηθεί η προσφυγή στα διεθνή δικα- στήρια ή τη διεθνή διαιτησία. Απαλλάσσει το Διεθνές Δίκαιο από πρόσθετες προστρι- βές και από τη βάσανο της δοκιμασίας συμμόρφωσης με τις αποφάσεις των δικαιοδο- τικών οργάνων του και την ενδεχόμενη αμφισβήτηση του κύρους του. Πρόλογος