ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΚΤΟ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΚΗ

Πρόλογος XII ζουν την ανεμπόδιστη και αποτελεσματική άσκηση όλων των ατομικών δι- καιωμάτων και συνεπώς και του δικαιώματος του άρθρου 20 παρ. 1 του Συ- ντάγματος. Το μέτρο του δυσανάλογου εμποδίου, το μέτρο του δυσανάλογου κωλύματος, το δίδει ο μέσος επιμελής διάδικος. Βοήθεια περισσότερη από αυτή την αναγκαία προσβάλλει την αρχή της ασφάλειας του δικαίου, που υπηρετούν οι κανόνες του παραδεκτού. Αλλά και βοήθεια (νομοθετική ή ερ- μηνευτική) μικρότερη από αυτή που απαιτεί το άρθρο 25 παρ. 1 εδ. β’, προ- σβάλλει τόσο αυτή τη διάταξη όσο και το άρθρο 20 παρ. 1 του Συντάγματος. Έτσι η αναλογικότητα και οι σφαίρες ευθύνης Δημοσίου και διαδίκου πρέ- πει να ελεγχθούν σε δύο επίπεδα, υπό δύο οπτικές γωνίες που δύνανται να αποτελέσουν το θεμέλιο γενικής θεωρίας. Το πρώτο επίπεδο είναι το κλασικό: Ο δικονομικός περιορισμός του παρα- δεκτού δεν μπορεί να είναι δυσανάλογος, εκτιμώμενος και υπό τις τρεις εκ- φάνσεις της αρχής της αναλογικότητας. Με άλλα λόγια, η προσβολή του άρθρου 20 παρ. 1 του Συντάγματος διά των κανόνων παραδεκτού δεν μπορεί να είναι δυσανάλογη. Αλλά το δεύτερο επίπεδο αντιστρέφει την εικόνα. Και η άρση του απαραδέ- κτου (μέσω χαριστικών διατάξεων, κανόνων ή θεραπείας του απαραδέκτου ή μέσω της ερμηνευτικής οδού) δεν μπορεί να λαμβάνει χώρα όταν ο μέσος διάδικος, υπό αντικειμενική θεώρηση δεν κωλύεται. Το κράτος τότε, όταν δεν υπάρχει εμπόδιο, δεν υποχρεούται να ενεργήσει, ή να διασφαλίσει το δι- καίωμα δικαστικής προστασίας. Τότε είναι η «αντίστροφη αναλογικότητα» που θεμελιώνεται εν προκειμένω στην συγκρουόμενη αρχή της ασφάλειας του δικαίου, που συνιστά την ratio των περί απαραδέκτου κανόνων. Όλα αυτά υφέρπουν στις λύσεις του κ. Κουβαρά. Το έδαφος είναι στρωμένο και για μια καθολικότερη θεώρηση, όταν ο χρόνος, η ενοποίηση των «διοι- κητικών δικονομιών» και ένα υψηλότερο στάδιο ωριμάνσεως του διοικητι- κού δικονομικού δικαίου, αλλά και της θεωρίας της κρατικής υποχρεώσε- ως προστασίας ατομικών δικαιωμάτων, το επιτρέψουν. 7.Το έργο του Κουβαρά αξίζει να διαβαστεί και θα διαβαστεί πολύ. Από όλους. Τους μεταπτυχιακούς μας φοιτητές, τους ερευνητές, τους δικηγό- ρους, τους διοικητικούς δικαστές. Ακόμα και από τους πιο έμπειρους. Διότι προσφέρει πληροφόρηση επί τη βάσει της νεώτερης νομολογίας και θεω- ρίας του ελληνικού, γαλλικού, γερμανικού και αγγλοσαξωνικού δικαίου, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δι- καιωμάτων του Ανθρώπου, που με τον τρόπο του συμβάλλει σημαντικά στην καταπολέμηση του εγχώριου δικονομισμού. Αλλά και γιατί, στα πραγματικά οριακά ζητήματα, προτείνει λύσεις θαρραλέες και πρακτικές. Και τούτο για- τί ο Κουβαράς, παρ’ όλο που είναι δικαστής ο ίδιος, τολμά να ψαύσει την ρίζα