Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

1 — ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 — ΒΑΣΗ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΩΝ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΩΝ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΩΝ ΚΑΙ ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ 1.1 Ο Ρόλος των Θεσμικών Οργάνων της Ε.Ε. Το αποκλειστικό δικαίωμα ανάληψης πρωτοβουλιών για το σχεδιασμό και την εκπόνηση προτάσεων νομοθετικών πράξεων της Ε.Ε. 1 - το λεγόμενο «δικαίωμα πρωτοβουλίας» - έχει ανατεθεί σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λισαβόνας και ιδίως τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊ- κή Ένωση (ΣΕΕ), στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2 . Όπως προβλέπεται χαρακτηριστικά στο άρ- θρο 17, παράγραφος 2 ΣΕΕ: «εκτός των περιπτώσεων για τις οποίες οι Συνθήκες ορίζουν άλλως, νομοθετική πράξη της Ένωσης μπορεί να εκδίδεται μόνο βάσει προτάσεως της Επιτροπής. Οι λοιπές πράξεις εκδίδονται βάσει προτάσεων της Επιτροπής, εφόσον αυτό προβλέπεται στις Συνθήκες». Το μονοπώλιο που διατηρεί η Επιτροπή στην ανάληψη νο- μοθετικών πρωτοβουλιών, και τη μετέπειτα κατάρτιση και υποβολή προτάσεων νομο- θετικού περιεχομένου, συνιστά κεντρικό συστατικό στοιχείο της «κοινοτικής μεθόδου» λήψης αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.). Αποτελεί κεντρική συνιστώσα της αρ- χής της θεσμικής ισορροπίας 3 και αναγκαία συνθήκη για την εκκίνηση της όλης διαδικα- σίας έκδοσης των νομοθετικών πράξεων της Ε.Ε. Ειδικότερα, η εξουσία της Επιτροπής να ασκεί κατά αποκλειστικότητα το δικαίωμα νομοθετικής πρωτοβουλίας, συνδέεται άρρη- κτα: τόσο με την ιδιότητά της ως το κατεξοχήν εκτελεστικό, ανεξάρτητο και υπερεθνικό θεσμικό όργανο της Ε.Ε., όσο και με την άσκηση των θεμελιωδών αρμοδιοτήτων και κα- θηκόντων της - συντονιστικών, εκτελεστικών, διαχειριστικών - που απορρέουν από το άρ- 1. Με βάση το άρθρο 289, παράγραφος 3 ΣΛΕΕ, νομοθετικές πράξεις της Ένωσης νοούνται οι νομικές πράξεις που εκδίδονται σύμφωνα με νομοθετική διαδικασία, τη συνήθη ή ειδική νομοθετική διαδικα- σία του άρθρου 289 (1)(2) ΣΛΕΕ. Στις μη νομοθετικές πράξεις εντάσσονται οι κατ’εξουσιοδότηση πρά- ξεις (άρθρο 290 ΣΛΕΕ) και οι εκτελεστικές πράξεις (άρθρο 291 ΣΛΕΕ). 2. Εξαιρέσεις από την άσκηση του αποκλειστικού δικαιώματος νομοθετικής πρωτοβουλίας της Επιτροπής προβλέπονται σε ορισμένες μόνο ειδικές περιπτώσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η δυνατότητα που παρέχεται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να θεσπίζει μέσω κανονισμών, με δική του πρωτοβουλία σύμφωνα με ειδική νομοθετική διαδικασία: α) τους κανόνες και τους γενικούς όρους που διέπουν την εκπλήρωση των καθηκόντων των μελών του (άρθρο 223, παράγραφος 2), β) το καθεστώς και τους γενικούς όρους της άσκησης των καθηκόντων του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή (άρθρο 228, παράγραφος 4 ΣΛΕΕ], και γ) τις λεπτομερείς διατάξεις άσκησης του δικαιώματος εξέτασης των πραγμάτων - right of inquiry (άρθρο 226 ΣΛΕΕ). 3. Νομική βάση της αρχής της θεσμικής ισορροπίας αποτελεί το άρθρο 13(2) ΣΕΕ, το οποίο ορίζει ότι: «Κάθε θεσμικό όργανο δρα εντός των ορίων των αρμοδιοτήτων που του ανατίθενται από τις Συνθήκες, σύμφωνα με τις διαδικασίες, τους όρους και τους σκοπούς τους οποίους προβλέπουν. Τα θεσμικά όργανα συνεργάζονται μεταξύ τους καλή τη πίστει».